Đề tài nghiên cứu nhằm làm rõ được các vấn đề lý luận cơ bản về thủ tục tố tụng dân sự rút gọn và điều kiện áp dụng thủ thục này; đánh giá được sự phù hợp các quy định này với điều kiện thực tế trong việc áp dụng giải quyết các tránh chấp hiện nay ở một số Tòa án; đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm hoàn thiện các quy định pháp luật tố tụng dân sự quy định về thủ tục tố tụng dân sự rút gọn. | Thủ tục tố tụng dân sự rút gọn là một chế định tiến bộ trong pháp luật tố tụng dân sự. Quy định về thủ tục rút gọn có trong pháp luật tố tụng dân sự của nhiều nước trên thế giới, ở Việt Nam quy định này đã được pháp luật ghi nhận trong Bộ luật tố tụng dân sự 2015, việc ban hành quy định này là dựa trên sự phù hợp với điều kiện kinh tế phát triển, phù hợp với bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng ở nước ta hiện nay. Đặc điểm của thủ tục tố tụng dân sự rút gọn là rút ngắn về thời gian, giản lược về thủ tục tố tụng. Với đặc điểm đó thủ tục rút gọn có ý nghĩa quan trọng, góp phần giải quyết vụ án được nhanh chóng, kịp thời bảo vệ được quyền và lợi ích hợp pháp của nhân dân, giảm chi phí cho Nhà nước và Nhân dân. Quy định về thủ tục rút gọn trong Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015 mới được pháp luật tố tụng dân sự ghi nhận nên quy định này còn bộc lộ những hạn chế nhất định. Như cách hiểu và áp dụng quy định về thủ tục này vẫn chưa có những hướng dẫn cụ thể của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Thời hạn tố tụng được rút ngắn nhiều so với thời hạn giải quyết vụ án dân sự theo thủ tục chung, tuy nhiên một số quy định về thủ tục tố tụng rút gọn còn chưa phù hợp và chưa rõ ràng. Ví dụ như đối với vụ án đủ điều kiện áp dụng thủ tục rút gọn giải quyết vụ án thì trong thời hạn chuẩn bị xét xử Tòa án vẫn phải yêu cầu đương sự làm bản tự khai, trong khi điều kiện để thụ lý là đương sự đã thừa nhận nghĩa vụ của mình, các đương sự đã có đầy đủ tài liệu, chứng cứ chứng minh cho quyền lợi của mình bị xâm phạm. Đến thời điểm hiện tại, khi Bộ luật tố tụng dân sự 2015 đã có hiệu lực pháp luật, vẫn chưa có vụ án nào được áp dụng theo thủ tục rút gọn để giải quyết. Để các quy định này được áp dụng trong thực tế thì cần có những quy định hướng dẫn chi tiết, cụ thể về cách hiểu, áp dụng trong việc giải quyết vụ án dân sự. Đồng thời các cơ quan có thẩm quyền cần tiếp tục nghiên cứu sửa đổi, bổ sung các quy định về thủ tục rút gọn trong Bộ luật tố tụng dân sự 2015 để khắc phục được những hạn chế, nâng cao hiệu quả áp dụng quy định này là rất cần thiết. Để thủ tục rút gọn không chỉ là quy định tiến bộ trên lý thuyết mà trở thành biện pháp hữu hiệu nâng cao hiệu quả giải quyết các tranh chấp dân sự của cơ quan tiến hành tố tụng, giảm lượng án tồn hàng năm của ngành Tòa án.
