Trong phạm vi bài viết này, trên cơ sở lý thuyết và thực tiễn, tác giả bước đầu tìm hiểu nguồn gốc và ý nghĩa của biểu tượng “hoa cau” trong lễ cưới của người Khmer. Qua đây, một mặt nhằm khẳng định giá trị văn học của biểu tượng “hoa cau” được thể hiện qua một số bài dân ca trong đám cưới, mặt khác góp phần khẳng định thêm giá trị văn hóa đặc sắc trong phong tục cưới hỏi của người Khmer Nam Bộ. | 54 BIỂU TƯỢNG HOA CAU TRONG LỄ CƯỚI CỦA NGƯỜI KHMER NAM BỘ Areca flower as a symbol of Khmer wedding in Southern Viet Nam Nguyễn Thị Thu Hương1 Tóm tắt Abstract Nghiên cứu về biểu tượng trong văn hóa dân gian hay văn học dân gian là mảng đề tài đã và đang thu hút sự quan tâm của các nhà nghiên cứu trong và ngoài nước. Trong phạm vi bài viết này, trên cơ sở lý thuyết và thực tiễn, tác giả bước đầu tìm hiểu nguồn gốc và ý nghĩa của biểu tượng “hoa cau” trong lễ cưới của người Khmer. Qua đây, một mặt nhằm khẳng định giá trị văn học của biểu tượng “hoa cau” được thể hiện qua một số bài dân ca trong đám cưới, mặt khác góp phần khẳng định thêm giá trị văn hóa đặc sắc trong phong tục cưới hỏi của người Khmer Nam Bộ. Researching symbols in folk culture and literature has been conducted by various researchers nationwide and worldwide. On the basis of theory and practice, this paper is initially to delve into the origin and meaning of “areca flower” symbol in Southern Khmer weddings. In addition, it is, on the one hand, to testify the literary values of “areca flower” symbols represented in a number of wedding folk songs, and on the other hand, to affirm the cultural values in Khmer people’s traditional weddings in Southern Viet Nam. Từ khóa: Biểu tượng, hoa cau, dân ca, lễ cưới Khmer Nam Bộ. 1. Đặt vấn đề1 Lễ cưới của người Khmer (Pithi Apea Pipea) là một trong những nghi lễ vòng đời được tổ chức với nhiều nghi thức mang màu sắc tín ngưỡng dân gian và tín ngưỡng Phật giáo. Hôn lễ truyền thống được cử hành trong ba ngày (nay còn lại hai ngày) trước sự chứng kiến của trời đất, thần linh, tổ tiên, sư sãi, gia đình, họ hàng và bạn bè. Qua từng nghi thức trong lễ cưới, người xưa gửi gắm những tâm tư, tình cảm cũng như quan niệm, triết lí sống mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Tham dự lễ cưới của người Khmer, chúng ta không khỏi thắc mắc khi thấy trong các sính lễ của nhà trai mang đến cho nhà gái lúc nào cũng có buồng hoa cau. Nếu như trong lễ cưới của người Kinh, ngoài những
