Xuất phát từ lý thuyết phiên dịch học văn hóa, bài viết xác định thuật ngữ cũng như vị trí, vai trò của “cải biên văn học” trong hoạt động dịch thuật văn học. Trên cơ sở đó, bài viết giới thiệu một số công trình chuyển ngữ từ các tác phẩm văn học phương Tây được thực hiện vào giai đoạn cuối thế kỉ XIX đến năm 1945 tại Nam Bộ nhằm tìm hiểu vai trò của hoạt động cải biên trong tiến trình văn học dịch ở Nam Bộ nói riêng, tiến trình hiện đại hóa nền văn học dân tộc nói chung. | Khoa học Xã hội & Nhân văn 23 PHIÊN DỊCH HỌC VĂN HÓA – TRƯỜNG HỢP CẢI BIÊN VĂN HỌC PHƯƠNG TÂY Ở NAM BỘ CUỐI THẾ KỈ XIX ĐẦU THẾ KỈ XX CULTURAL TRANSLATION - LITERARY ADAPTATION OF WESTERN LITERATURE IN SOUTHERN VIET NAM AT THE END OF 19th CENTURY AND THE BEGINNING OF 20th CENTURY Phạm Thị Tố Thy1 Tóm tắt Abstract Xuất phát từ lý thuyết phiên dịch học văn hóa, bài viết xác định thuật ngữ cũng như vị trí, vai trò của “cải biên văn học” trong hoạt động dịch thuật văn học. Trên cơ sở đó, bài viết giới thiệu một số công trình chuyển ngữ từ các tác phẩm văn học phương Tây được thực hiện vào giai đoạn cuối thế kỉ XIX đến năm 1945 tại Nam Bộ nhằm tìm hiểu vai trò của hoạt động cải biên trong tiến trình văn học dịch ở Nam Bộ nói riêng, tiến trình hiện đại hóa nền văn học dân tộc nói chung. Bài viết cũng hướng tới xác định một số đặc điểm của hoạt động dịch văn học ở nước ta thời kì đầu nền văn học quốc ngữ. From the theory of cultural translation, the paper deals with the definition of “literary adaption” and its role in the literature translation. Based on that, the research paper introduce the translation works of Western literature in Southern Viet Nam from the end of 19th century to 1945s so as to find out the roles of the literary adaption in the process of literary translation in Southern Viet Nam as well as the process of the literary modernization in Viet Nam. The paper also expects to definite some characteristics of the literary translation in the beginning of the Nam Bo Quoc ngu literature. Keywords: literary adaption, Nam Bo Quoc ngu literature, cultural translation, Western literature translation. Từ khóa: Cải biên văn học, văn học Quốc ngữ Nam Bộ, phiên dịch học văn hóa, dịch văn học phương Tây. 1. Mở đầu1 Văn học Quốc ngữ Nam Bộ được hình thành từ nửa cuối thế kỉ XIX, có nhiều đóng góp quan trọng cho nền văn học dân tộc. Trong tiến trình văn học sử Việt Nam, nền văn học Quốc ngữ Nam Bộ không chỉ dừng lại ở vai trò tiên phong, mở đường cho quá trình hiện
