Bài báo này trình bày kết quả nghiên cứu về sự biến đổi dòng chảy hạ lưu dưới tác động của hệ thống hồ chứa trên lưu vực sông Ba bằng các chỉ số biến đổi thủy văn IHA (Indicators Hydrologic of Alteration). Thời kỳ dòng chảy tự nhiên (1977-1994) được chọn là thời kỳ nền để so sánh với thời kỳ điều tiết (dòng chảy chịu ảnh hưởng bởi sự điều tiết hồ chứa) thông qua 32 thông số biến đổi thủy văn. | Tạp chí Khoa học ĐHQGHN: Các Khoa học Trái đất và Môi trường, Tập 32, Số 2 (2016) 12-24 Đánh giá sự biến đổi chế độ thủy văn hạ lưu lưu vực sông Ba dưới tác động của hệ thống hồ chứa Nguyễn Tiền Giang1,*, Nguyễn Thị Hương1, Nguyễn Việt1,3, Trần Thiết Hùng1,4, Nguyễn Ngọc Hà1,5, Trần Ngọc Anh1,2, Trần Ngọc Vĩnh1,2 1 Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, ĐHQGHN, 334 Nguyễn Trãi, Hà Nội, Việt Nam Trung tâm Động lực học Thủy khí Môi trường, ĐH KHTN, 334 Nguyễn Trãi, Hà Nội 3 Vụ Kế hoạch Tài chính, Tổng cục Thủy lợi, Bộ NN&PTNT, Số 2 Ngọc Hà, Ba Đình, Hà Nội 4 Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam, Bộ NN&PTNT, 171 Tây Sơn, Đống Đa, Hà Nội 5 Trung tâm Quy hoạch và Điều Tra TNN, Bộ TN&MT, Số 93/95 Vũ Xuân Thiều, Hà Nội 2 Nhận ngày 14 tháng 6 năm 2016 Chỉnh sửa ngày 22 tháng 6 năm 2016; Chấp nhận đăng ngày 28 tháng 6 năm 2016 Tóm tắt: Bài báo này trình bày kết quả nghiên cứu về sự biến đổi dòng chảy hạ lưu dưới tác động của hệ thống hồ chứa trên lưu vực sông Ba bằng các chỉ số biến đổi thủy văn IHA (Indicators Hydrologic of Alteration). Thời kỳ dòng chảy tự nhiên (1977-1994) được chọn là thời kỳ nền để so sánh với thời kỳ điều tiết (dòng chảy chịu ảnh hưởng bởi sự điều tiết hồ chứa) thông qua 32 thông số biến đổi thủy văn. Kết quả cho thấy hệ thống hồ chứa trên lưu vực đóng vai trò trong cắt giảm dòng chảy ngày cực đại nhưng lại tác động tiêu cực đến chế độ thủy văn hạ lưu thời đoạn ngắn mùa cạn tại trạm Củng Sơn. Dòng chảy mùa lũ có xu hướng tăng vào hai tháng XI, XII và dòng chảy cực đại trong thời đoạn ngắn (1,3,7 ngày) giảm. Dòng chảy 1 ngày cực tiểu giảm 17% và tần suất dòng chảy xung thấp tăng 57% (đặc biệt từ năm 2008, hồ Ba Hạ đi vào hoạt động). Riêng hồ chứa Sông Hinh có ảnh hưởng tích cực đến dòng chảy mùa cạn tại vị trí trước đập Đồng Cam do có lượng nước xả qua tuốc bin phát điện vào sông Con và nhập vào dòng chính sông Ba tại phía dưới trạm thủy văn Củng Sơn. Từ khóa: Sông Ba, hồ chứa, chế độ thủy văn, chỉ số biến đổi thủy văn IHA. 1. Giới thiệu chung∗ sông phức .
