Bài báo dưới đây trình bày kết quả nghiên cứu thành phần nguyên tố chính và vết của olivin trong xenolith lherzolit spinel và tính p-T thành tạo của chúng dựa vào các nhiệt kế của olivin. nội dung chi tiết. | Tạp chí Khoa học ĐHQGHN: Các Khoa học Trái đất và Môi trường, Tập 32, Số 2 (2016) 68-78 Điều kiện kết tinh của xenolith manti (xenolith lherzolite spinel) trong basalt kiềm Kainozoi miền Nam Việt Nam Nguyễn Thị Minh Thuyết* Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, ĐHQGHN, 334 Nguyễn Trãi, Hà Nội, Việt Nam Nhận ngày 30 tháng 3 năm 2015 Chỉnh sửa ngày 21 tháng 4 năm 2015; Chấp nhận đăng ngày 28 tháng 6 năm 2016 Tóm tắt: Basalt kiềm Kainozoi miền Nam Việt Nam chứa phong phú các xenolith manti, trong đó chủ yếu là xenolith lherzolit. Kết quả nghiên cứu bằng phương pháp phân tích lát mỏng thạch học cho thấy trong xenolith lherzolit, khoáng vật olivine chiếm hàm lượng chủ yếu, có mẫu lên tới 80%, ít hơn là khoáng vật pyroxene thoi, pyroxen xiên và khá hiếm gặp spinel. Phân tích thành phần hóa học chính của olivine trong xenolith bằng phương pháp EPMA chỉ ra lherzolit spinel kết tinh trong điều kiện cân bằng hóa học, có chỉ số Mg# từ đến , đặc trưng cho loại olivine manti. Hàm lượng nguyên tố vết của olivine trong xenolith được phân tích bằng phương pháp LA-ICP-MS đặc trưng cho loại olivine trong lherzolit spinel. Sử dụng các nhiệt kế Al, Cr và Ca của olivin cho thấy xenolith lherzolit spinel trong basalt kiềm vùng nghiên cứu được kết tinh trong điều kiện nhiệt độ khoảng 900O đến 1000oC với áp suất giả định là 20 ± 5 kbar. Từ khóa: Basalt kiềm, xenolith, lherzolit spinel, nguyên tố chính, nguyên tố vết. kiềm, basanit và phân bố chủ yếu ở Đà Lạt, Pleiku, Buôn Ma Thuột và Xuân Lộc. Các cao nguyên Pleiku và Buôn Ma Thuột điển hình cho những trung tâm phun trào của nam Việt Nam và Đông Nam Á [3]. Basalt kiềm chứa phong phú các xenolith manti, trong đó chủ yếu là xenolith lherzolit spinel [4], đồng thời basalt kiềm chính là tác nhân đưa các loại đá quí peridot lên mặt đất [5, 6]. Các nghiên cứu dựa vào thành phần nguyên tố chính chỉ ra nguồn gốc tái nóng chảy của các xenolith siêu manti trong basalt kiềm miền Nam [7, 8]. Nghiên cứu thành phần nguyên tố vết cho thấy các
