Bài báo tập trung nghiên cứu sự ảnh hưởng của tính chất đất và dao động mực nước sông trong mùa mưa đối với bờ sông Cầu, khu vực Chợ Mới, tỉnh Bắc Kạn. Mô hình SEEP/W và SLOPE/W của phần mềm Geoslope được sử dụng để phân tích, mô phỏng sự tác động dao động mực nước. . | Tạp chí Khoa học ĐHQGHN: Các Khoa học Trái đất và Môi trường, Tập 32, Số 3 (2016) 70-81 Phân tích sự ảnh hưởng của tính chất đất đến ổn định bờ sông Cầu, tỉnh Bắc Kạn trong mùa mưa Dương Thị Toan* Khoa Địa chất, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, ĐHQGHN, 334 Nguyễn Trãi, Hà Nội, Việt Nam Nhận ngày 6 tháng 5 năm 2016 Chỉnh sửa ngày 26 tháng 5 năm 2016; Chấp nhận đăng ngày 12 tháng 9 năm 2016 Tóm tắt: Bài báo tập trung nghiên cứu sự ảnh hưởng của tính chất đất và dao động mực nước sông trong mùa mưa đối với bờ sông Cầu, khu vực Chợ Mới, tỉnh Bắc Kạn. Mô hình SEEP/W và SLOPE/W của phần mềm Geoslope được sử dụng để phân tích, mô phỏng sự tác động dao động mực nước. Các thông số bờ sông được xác định và sử dụng phân tích bao gồm sức hút dính, sức chống cắt và tính thấm. Nghiên cứu cũng sử dụng phương pháp Hickin và Nanson (1984) và Briaud JL (2008) để tính tốc độ xói lở dựa vào địa hình bờ và thành phần hạt. Kết quả cho thấy khi tốc độ dòng chảy không vượt qua ngưỡng gây xói thì bờ sông chủ yếu bị mất ổn định khi mực nước hạ xuống, mực nước hạ càng nhanh càng ngây nguy hiểm cho bờ sông. Đối với đất bờ sông có hệ số thấm nhỏ, hiện tượng thấm ít tác động đến ổn định bờ, bờ sông mất ổn định khi mực nước hạ. Đối với bờ sông có hệ số thấm cao, hiện tượng thấm tác động mạnh mẽ đến bờ sông và gây mất ổn định khi mực nước dâng cao. Khi dòng chảy đủ lớn để gây xói, áp dụng phương pháp Hickin và Nanson (1984), Tốc độ xói lở tính cho ba mặt cắt MC1, MC2, MC3 tại sông Cầu, khu vực Chợ Mới lần lượt là 6,2; 9,6 và 5,5m. Từ khóa: Sạt lở bờ sông, tính chất đất. dao động mực nước, phần mềm Geoslope. hàng trăm hộ dân phải di dời, lâm vào hoàn cảnh khó khăn. Vì thế các nghiên cứu đánh giá nguyên nhân, cơ chế tìm gia giải pháp giảm thiểu hiện tượng sạt lở rất cấp thiết cho khu vực, đặc biệt trong mùa mưa lũ. Nghiên cứu này tập trung phân tích cơ chế, quá trình sạt lở bờ sông và các yếu tố tác động đối với ổn định bờ, và khu vực lựa chọn nghiên cứu là đoạn bờ sông Cầu, thị trấn Chợ Mới,
