Nước bị ô nhiễm nitrat và phốt phát có thể được xử lý bằng vật liệu Fe0 nano. Tuy nhiên, hiệu quả xử lý phụ thuộc khá nhiều vào pH mà cách thức điều chỉnh pH lại ảnh hưởng đến sự chuyển hóa thành các dạng nitơ khác nhau sau xử lý. nội dung nghiên cứu này | Tạp chí Khoa học ĐHQGHN: Các Khoa học Trái đất và Môi trường, Tập 32, Số 1S (2016) 179-185 Nghiên cứu ảnh hưởng của cách thức điều chỉnh pH đến hiệu quả xử lý kết hợp nitrat và phốt phát trong nước bằng vật liệu Fe0 nano Nguyễn Xuân Huân*, Lê Đức Khoa Môi trường, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, ĐHQGHN, 334 nguyễn Trãi, Thanh Xuân, Hà Nội Nhận ngày 26 tháng 5 năm 2016 Chỉnh sửa ngày 28 tháng 7 năm 2016; chấp nhận đăng ngày 06 tháng 9 năm 2016 Tóm tắt: Nước bị ô nhiễm nitrat và phốt phát có thể được xử lý bằng vật liệu Fe0 nano. Tuy nhiên, hiệu quả xử lý phụ thuộc khá nhiều vào pH mà cách thức điều chỉnh pH lại ảnh hưởng đến sự chuyển hóa thành các dạng nitơ khác nhau sau xử lý. Kết quả nghiên cứu cho thấy, tại pH 2 thì sản phẩm của quá trình khử nitrat tạo thành là NH4+ và NO2- là cao nhất tương ứng là 12,24 và 4,77 mgN/L khi điều chỉnh pH bằng axit H2SO4, nhưng nếu điều chỉnh pH bằng axit CH3COOH thì quá trình này là thấp nhất tương ứng là 0,023 và 0,005 mgN/L. Sử dụng axit HCl, H2SO4 và CH3COOH để điều chỉnh pH thì nitơ mất đi ở dạng khí giảm dần, tương ứng giảm từ 22,15 17,15; 20,13 - 15,71 và 34,98 - 19,71 mg N/L. Nitơ bị hấp phụ bởi vật liệu Fe0 nano sau xử lý tăng dần khi tăng pH từ 2 đến 6 nhưng hầu như không có sự khác biệt nhiều khi điều chỉnh bằng các axit khác nhau. Khi điều chỉnh pH bằng axit H2SO4 và HCl thì hiệu suất loại bỏ nitơ tăng dần khi tăng pH từ 2 - 4, tương ứng tăng từ 54,99 - 73,24 và 60,18 - 77,65%. Ngược lại, khi điều chỉnh pH bằng axit CH3COOH thì hiệu suất loại bỏ nitơ giảm dần khi tăng pH từ 2 - 6 và giảm từ 92,0 72,9%. Từ khóa: Fe0 nano, pH, axit, nitrat, phốt phát. 1. Mở đầu1 việc nghiên cứu các giải pháp công nghệ để xử lý nguồn nước bị ô nhiễm nitrat, phốt phát hay nguồn nước bị phú dưỡng đang là mối quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu. Trong những năm gần đây, công nghệ sử dụng Fe0 nano có nhiều tính năng ưu việt trong xử lý ô nhiễm môi trường như: xử lý nước thải chứa các hợp chất hữu cơ khó phân huỷ, kim loại nặng, hoá chất bảo
