Nghiên cứu đã ghi nhận được 5 hợp chất saponin bao gồm ginsenoside Rc, Rd, Re, Rb1 và Rg1 từ phân đoạn giàu saponin của củ Tam thất Tây Bắc. Để phát triển các dạng thuốc hiện đại, có sinh khả dụng cao, nghiên cứu cũng đặt vấn điều chế phức phytosome của saponin toàn phần của Tam thất. Từ phân đoạn saponin, đã điều chế được phức phytosome với hiệu suất cao là 88,76%. Kết quả phân tích cho thấy hàm lượng saponin tạo phức là hơn 70%. Đây là công bố đầu tiên ở nước ta về hướng nghiên cứu này. | Tạp chí Khoa học ĐHQGHN: Khoa học Y Dược, Tập 32, Số 1 (2016) 18-24 Nghiên cứu thành phần và điều chế Phytosome Saponin toàn phần của củ cây Tam thất (Panax Notoginseng ) trồng ở Tây Bắc Việt Nam Nguyễn Thị Thúy1, Đào Thị Hồng Bích1, Nguyễn Việt Anh2, Vũ Đức Lợi1, Bùi Thanh Tùng1, Nguyễn Thanh Hải1, Nguyễn Hữu Tùng1,* 1 Khoa Y Dược - Đại học Quốc Gia Hà Nội, Nhà Y1, 144 Xuân Thủy, Cầu Giấy, Hà Nội, Việt Nam 2 Khoa sau Đại học - Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội (USTH), 18 Hoàng Quốc Việt, Cầu Giấy, Hà Nội, Việt Nam Tóm tắt Tam thất (Panax notoginseng (Burk.) F. H. Chen), một loại dược liệu quý, là cây đặc hữu của vùng Tây Bắc, cho năng suất tốt và giá trị kinh tế cao. Ở nước ta, cho đến nay các công bố về thành phần hóa thực vật, hoạt tính sinh học và tác dụng dược lý của cây Tam thất còn ít và tản mạn; chưa có nghiên cứu hệ thống về hóa thực vật làm cơ sở dữ liệu cho việc phân tích, kiểm nghiệm nguồn dược liệu quý này cũng như để phát triển các ứng dụng của Tam thất làm thuốc dưới các dạng bào chế hiện đại. Với thực tế đó, chúng tôi thực hiện nghiên cứu thành phần saponin Tam thất bằng các phương pháp phân lập sắc ký và phân tích cấu trúc dùng phổ khối và cộng hưởng từ hạt nhân. Nghiên cứu đã ghi nhận được 5 hợp chất saponin bao gồm ginsenoside Rc, Rd, Re, Rb1 và Rg1 từ phân đoạn giàu saponin của củ Tam thất Tây Bắc. Để phát triển các dạng thuốc hiện đại, có sinh khả dụng cao, nghiên cứu cũng đặt vấn điều chế phức phytosome của saponin toàn phần của Tam thất. Từ phân đoạn saponin, đã điều chế được phức phytosome với hiệu suất cao là 88,76%. Kết quả phân tích cho thấy hàm lượng saponin tạo phức là hơn 70%. Đây là công bố đầu tiên ở nước ta về hướng nghiên cứu này. Nhận ngày 26 tháng 9 năm 2015, Chỉnh sửa ngày 07 tháng 11 năm 2015, Chấp nhận đăng ngày 25 tháng 6 năm 2016 Từ khóa: Tam thất, Panax notoginseng, saponin, phytosome, Tây Bắc. 1. Đặt vấn đề * sưng viêm, hỗ trợ hệ miễn dịch và điều trị một số bệnh tim mạch [1, 2]. Với điều kiện thiên nhiên nhiều ưu
