Nội dung của bài viết trình bày về bệnh ung thư thực quản, lịch sử phẫu thuật ung thư thực quản, kỹ thuật cắt thực quản cổ điển (mổ mở), công tác tư tưởng với thân nhân - bệnh nhân, gây mê, tư thế của bệnh nhân, kỹ thuật mổ, chỉ định và chống chỉ định, kỹ thuật cắt thực quản có nội soi ngực hỗ trợ và kỹ thuật cắt thực quản không mở ngực (phẫu thuật Orringer). | Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Số 1 * 2014 Tổng Quan TỔNG QUAN VỀ CẮT THỰC QUẢN Lê Quang Nghĩa* TÓM TẮT Lịch sử phẫu thuật ung thư thực quản rất phong phú và hào hứng. Từ 2000 năm trước, người Trung Hoa đã mô tả bệnh lý này. Bước đột phá đầu tiên là năm 1868, Kussmaul thử nội soi thực quản. Không có tiến bộ về gây mê-hồi sức thì ngành này không thể phát triển được. Năm 1876, Mac-Even phục hồi kỹ thuật gây mê nội khí quản do Vesal thực hiện lần đầu trên thú vào thế kỷ 16. Năm 1869, Trendelenburg cũng gây mê qua lỗ mở khí quản ra da. Theodore Billroth, năm 1871, là người đầu tiên cắt thực quản và nối lại thành công trên chó. Ông là người nghĩ rằng có thể cắt thực quản cổ bị ung thư trên người vào thì đầu, thì sau đưa thực quản ngực lên nối lại. Bước đột phá thứ hai do Czerny, cộng sự của Billroth, năm 1877, thực hiện thành công lần đầu tiên cắt thực quản trên người. Bệnh nhân sống được hơn một năm. Trong vòng 25 năm tiếp theo nhiều tác giả đã thực hiện phẫu thuật cắt thực quản cổ. Điểm thu hút lúc này là tìm cách ráp nối đường tiêu hóa lại. Bước đột phá thứ ba là Franz Torek, năm 1913, lần đầu tiên mở ngực trái cắt thực quản bị ung thư đoạn giữa. Ông mở ngực trái, sau khi cắt toàn bộ thực quản ngực thì thực quản cổ được đưa ra da. Cuộc mổ kéo dài 1 giờ 45 phút. Bệnh nhân là phụ nữ 67 tuổi. Đây là một tiến bộ vượt bậc thời bấy giờ. Sau khi có tiến bộ về gây mê mổ ngực các phẫu thuật viên đã thực hiện phẫu thuật càng ngày càng nhiều. Năm 1946, Ivor Lewis cắt thực quản với 3 đường mổ: cổ trái, ngực phải và bụng. Sau đó Scanlon khuyến cáo nên nối ở cổ với chủ trương: xì ở cổ chỉ mất đường nối nhưng không mất bệnh nhân. Năm 1978, Orringer nỗi tiếng với cắt thực quản không mở ngực(7). Một bước tiến dài là mổ qua nội soi với danh tiếng của Luketich(6). Các bước tiến được trình bày trong bảng 1. Bảng 1. Tóm tắt các sự kiện lịch sử liên quan đến mổ cắt thực quản. Năm S ki n 1849 Long l n đ u tiên dùng dùng ether đ gây mê 1868 Kaussmaul l n đ u tiên đưa ng n i soi qua .
