Luận án xác định những nhiệm vụ nghiên cứu sau: Tổng kết những vấn đề lý thuyết liên quan đến ẩn dụ ý niệm để làm cơ sở cho việc nghiên cứu. Hệ thống hoá, mô hình hoá cấu trúc ẩn dụ ý niệm về lửa trong tiếng Pháp và tiếng Việt. | MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài Vấn đề ẩn dụ đã đƣợc nghiên cứu trong rất nhiều lĩnh vực theo những góc độ và những cách thức khác nhau. Trong lĩnh vực ngôn ngữ học, trong một thời gian dài, ẩn dụ chỉ đƣợc xem là một biện pháp tu từ hay một phƣơng thức phát triển thêm nghĩa mới. Phải đến năm 1980, với sự phát triển của ngôn ngữ học tri nhận, một lý thuyết ngôn ngữ học mới về ẩn dụ mới ra đời. Ẩn dụ theo quan điểm của ngôn ngữ học tri nhận là một trong những hình thức tƣ duy ý niệm, phản ánh sự nhận thức và ý niệm hoá của con ngƣời về thế giới quanh mình qua các biểu thức ngôn ngữ. Với ý nghĩa này, ẩn dụ đƣợc xem là một trong những chìa khoá mở ra sự hiểu biết những cơ sở của tƣ duy và các quá trình nhận thức những biểu tƣợng tinh thần về thế giới. Qua quá trình nghiên cứu và giảng dạy ngôn ngữ, chúng tôi nhận thấy phƣơng thức ẩn dụ đƣợc sử dụng khá phổ biến trong nhiều ngôn ngữ. Việc nghiên cứu, đối chiếu các phƣơng thức ẩn dụ trong các ngôn ngữ khác nhau sẽ cho chúng ta thấy tri thức văn hoá thể hiện qua ngôn ngữ của mỗi dân tộc. Chính những tri thức văn hoá này đã làm thành hạt nhân của hiện tƣợng đƣợc gọi là “đặc trƣng tƣ duy dân tộc”, bộc lộ rõ nhất qua “bức tranh ngôn ngữ về thế giới”. Chúng tôi chọn đề tài Ẩn dụ Phạm trù lửa trong tiếng Pháp và tiếng Việt từ góc ng n ng h c tri nhận để nghiên cứu, bởi theo chúng tôi biết, đây là một đề tài rất thú vị nhƣng chƣa có nhiều ngƣời quan tâm. Từ bao đời nay, lửa đã trở thành một biểu tƣợng văn hoá nhân loại với rất nhiều ý nghĩa. Khi đƣợc sử dụng trong ngôn ngữ, biểu tƣợng lửa đƣợc cấu tạo lại, tổ chức lại trong mối quan hệ với các nhân tố của quá trình giao tiếp đặc biệt nhƣ một hoạt động sáng tạo, tạo thành một phƣơng thức ẩn dụ độc đáo. Mô hình ẩn dụ ý niệm của phạm trù lửa trong mỗi ngôn ngữ sẽ cho chúng ta thấy cách ẩn dụ cấu trúc kinh nghiệm và định dạng những tri thức văn hoá của mỗi dân tộc bên trong cộng đồng nhƣ thế nào. Từ chiều sâu của một hoạt động không tách rời với sức sống của tƣ duy, mỗi sự chuyển di từ
