Bài viết này xem xét giá trị pháp lý của Hoàng Việt luật lệ ở một góc độ cụ thể đó là đạo “hiếu-nghĩa” trong quan hệ hôn nhân gia đình thông qua một số quy định của bộ luật, góp phần vào việc bảo tồn những giá trị đạo đức truyền thống tốt đẹp của dân tộc. Bên cạnh đó, thông qua việc phân tích và đối chiếu với nội dung các quy định mang đậm giá trị “hiếu-nghĩa” của pháp luật hiện hành, bài viết làm rõ sự kế thừa của pháp luật Việt Nam, tạo điều kiện cho việc áp dụng pháp luật trong thực tiễn xã hội hiện nay. | Taïp chí Nghieân cöùu vaø Phaùt trieån, soá 3-4 (110-111) . 2014 151 BAØN VEÀ VAÁN ÑEÀ “HIEÁU-NGHÓA” TRONG QUAN HEÄ HOÂN NHAÂN GIA ÑÌNH QUA MOÄT SOÁ QUY ÑÒNH CUÛA HOAØNG VIEÄT LUAÄT LEÄ Mai Thò Dieäu Thuùy* 1. Môû ñaàu Trong boái caûnh xaõ hoäi Vieät Nam hieän nay ñang phaùt trieån theo höôùng toaøn caàu hoùa, hoäi nhaäp vaø phaùt trieån, döôùi söï taùc ñoäng cuûa neàn kinh teá thò tröôøng, nhöõng giaù trò ñaïo ñöùc “hieáu”, “leã”, “nghóa” cuûa xaõ hoäi toàn taïi trong suoát tieán trình lòch söû cuûa daân toäc ñaõ coù nhieàu thay ñoåi, ñieàu naøy gaây aûnh höôûng khoâng nhoû ñeán xaõ hoäi noùi chung vaø giaù trò nhaân vaên cuûa moãi caù nhaân noùi rieâng. Tuy nhieân, veà baûn chaát ñaïo “hieáu-nghóa” vaãn laø nhaân toá quan troïng taïo neân baûn saéc vaên hoùa truyeàn thoáng toát ñeïp cuûa ngöôøi Vieät, maø khoâng moät heä thoáng chuaån möïc ñaïo ñöùc xaõ hoäi naøo coù theå thay theá ñöôïc. Vì theá, vieäc oân coá tri taân thoâng qua caùc coå luaät ñeå coù theå hieåu roõ hôn veà nguoàn goác, veà baûn chaát cuûa “hieáu”, “leã”, “nghóa” laøm neàn taûng cho vieäc baûo toàn nhöõng giaù trò truyeàn thoáng ñaïo ñöùc toát ñeïp cuûa daân toäc vaø laøm cô sôû cho vieäc aùp duïng phaùp luaät hieän ñaïi laø ñieàu caàn thieát, nhaát laø trong ñieàu kieän phaùt trieån “hoøa nhaäp nhöng khoâng hoøa tan” hieän nay. Trong phaïm vi baøi vieát naøy chuùng toâi chæ ñeà caäp ñeán vaán ñeà “hieáu-nghóa” ñöôïc theå hieän trong caùc quan heä hoân nhaân gia ñình quy ñònh trong noäi dung cuûa boä Hoaøng Vieät luaät leä. Boä Hoaøng Vieät luaät leä do Toång traán Nguyeãn Vaên Thaønh chæ ñaïo bieân soaïn theo moät quy trình chaët cheõ döôùi söï kieåm soaùt cuûa Hoaøng ñeá Gia Long naêm 1815, neân coøn ñöôïc goïi laø “Luaät Gia Long” vôùi 398 ñieàu, chia thaønh 22 quyeån ñieàu chænh chuû yeáu trong saùu lónh vöïc töông öùng vôùi phaïm vi quaûn lyù cuûa saùu boä: Laïi, Leã, Binh, Hình, Hoä, Coâng. Boä Hoaøng Vieät luaät leä ñöôïc söû duïng trong suoát thôøi kyø nhaø Nguyeãn, roài duøng .
