Bài viết này là sự đúc kết bước đầu những tri thức về di sản kiến trúc Huế thông qua việc phân tích nguyên tắc quy hoạch lăng của Hoàng đế Minh Mạng và lý giải nguồn gốc của cây thước Lỗ Ban triều Nguyễn vào thế kỷ 19 ở Việt Nam đã được sử dụng để thiết kế xây dựng khu lăng tẩm này. | 21 Taïp chí Nghieân cöùu vaø Phaùt trieån, soá 6 (113) . 2014 NHÖÕNG PHAÙT HIEÄN MÔÙI VEÀ LAÊNG CUÛA HOAØNG ÑEÁ MINH MAÏNG VAØ NGUOÀN GOÁC CUÛA THÖÔÙC LOÃ BAN TRIEÀU NGUYEÃN Leâ Vónh An*, Nguyeãn Tieán Bình** 1. Giôùi thieäu veà laêng cuûa Hoaøng ñeá Minh Maïng . Khaùi quaùt giaù trò lòch söû, vaên hoùa vaø khoa hoïc Hoaøng ñeá Minh Maïng töùc Thaùnh Toå Nhaân Hoaøng Ñeá, teân huùy laø Nguyeãn Phuùc Ñaûm, con trai thöù tö cuûa vua Gia Long vaø Thuaän Thieân Cao Hoaøng Haäu Traàn Thò Ñang. OÂng sinh vaøo thaùng 5/1791, maát thaùng 1/1841, laø vò Hoaøng ñeá thöù hai cuûa trieàu Nguyeãn, trò vì töø naêm 1820 ñeán naêm 1841. OÂng laø moät vò vua taøi ba, anh minh vaø sieâng naêng, tieáp noái moät caùch xuaát saéc söï nghieäp cuûa oâng cha ñeå laïi, nhö lôøi nhaän xeùt döôùi ñaây cuûa vua Thieäu Trò, con trai tröôûng cuûa vua Minh Maïng: “Hoaøng khaûo ta: Kính theo ñöùc toát ngöôøi xöa, noi theo pheùp lôùn ñôøi tröôùc, trò vì 21 naêm, leã nhaïc ñöôïc tu söûa, haønh chính ñöôïc thanh bình, hoä khaåu moãi naêm moät taêng, bôø coõi moãi ngaøy moät roäng. Ñöùc coâng vaên voõ, töø nghìn xöa deã maáy ñôøi hôn; nhaân traïch saâu daøy khaép thieân haï thaûy ñeàu nhuaàn thaám”.(1) Laêng cuûa Hoaøng ñeá Minh Maïng toïa laïc döôùi chaân nuùi Caåm Keâ thuoäc laøng An Baèng, xaõ Höông Thoï, thò xaõ Höông Traø, tænh Thöøa Thieân Hueá ngaøy nay, caùch thaønh phoá Hueá 12km veà phía taây nam Hình 1. Vò trí laêng Minh Maïng trong quaàn theå di tích Hueá. (hình 1). Naêm Minh Maïng * Trung taâm Baûo toàn Di tích Coá ñoâ Hueá. ** Vieän Khoa hoïc Coâng ngheä Xaây döïng, Boä Xaây döïng. 22 Taïp chí Nghieân cöùu vaø Phaùt trieån, soá 6 (113) . 2014 thöù 21 (1840) ñoåi teân nuùi Caåm Keâ thaønh Hieáu Sôn, naêm Thieäu Trò thöù 1 (1841) daâng teân laø Hieáu Laêng (孝陵). Sau khi leân ngoâi ñöôïc 7 naêm, vua Minh Maïng ñaõ cho caùc ñaïi thaàn vaø Khaâm Thieân Giaùm ñi tìm cuoäc ñaát “Vaïn nieân caùt ñòa” ñeå xaây sôn laêng cho mình. Nhöng maõi ñeán ñaàu naêm Canh Tyù (1840), Hieäp .
