Về bài “Tứ tôn châm” [Bốn điều răn cần đề cao] của cụ Nguyễn Khắc Niêm, những năm vừa qua, đã có nhiều bài bình luận trên báo chí; như tác giả Cam Ly đã viết trên báo Phụ nữ thủ đô năm 2006: “Mười sáu chữ vàng của cụ Hoàng giáp Nguyễn Khắc Niêm là chuyện của ngót một trăm năm trước, thời vua Thành Thái, nay vẫn còn nguyên giá trị, ý nghĩa giáo dục nhân sinh sâu sắc và lay động tâm can tất thảy những ai vì sự trường tồn của dân tộc”. Bài viết của tác giả Nguyễn Khắc Dương đề cập một khía cạnh khác. Mời bạn đọc tham khảo bài viết để biết thêm chi tiết. | Taïp chí Nghieân cöùu vaø Phaùt trieån, soá 6 (113) . 2014 93 TAÛN MAÏN VEÀ “16 CHÖÕ VAØNG” CUÛA “CUÏ HOAØNG” Nguyeãn Khaéc Döông* Vieát nhöõng doøng sau ñaây, toâi khoâng ñaët mình vaøo vò trí moät ngöôøi con hoaøi nieäm veà ngöôøi cha muoân vaøn kính yeâu cuûa mình ñaõ töø traàn caùch ñaây 60 naêm trôøi trong nhöõng hoaøn caûnh bi thaûm nhö theá naøo. Toâi phaûi coá gaéng taïm gaùc moät beân nhöõng caûm xuùc bi ai thoáng thieát vaø uaát haän, moãi laàn nghó ñeán caùi cheát cuûa cha mình (vaø coøn cuûa nhieàu ngöôøi khaùc nöõa!) ñeå taâm hoàn ñöôïc thanh thaûn töôûng nieäm veà “Cuï Hoaøng Höông Sôn” - moät nhaân vaät ñöôïc ñoâng ñaûo baø con huyeän Höông Sôn ta daønh cho nhieàu caûm tình, noùi ngöôõng moä thì hôi quaù, nhöng coù leõ töø “kính neå thieän caûm” thì vöøa phaûi. Thanh thaûn, vaâng! 60 naêm qua roài, vôùi bao nhieâu laø bieán ñoåi veà moïi maët trong nöôùc nhaø cuõng nhö treân toaøn theá giôùi. Khoâng phaûi voâ tình queân laõng, nhöng Hoaøng giaùp Nguyeãn Khaéc Nieâm laéng ñoïng, gaïn ñuïc khôi trong ñoái vôùi taát caû, ngay (1889-1954) caû vôùi chính baûn thaân mình, ñeå taát caû nhöõng ai veà ñaây ñoaøn tuï, ñöôïc cuøng nhau soáng trong baàu khoâng khí thaân aùi, bao dung. Taát caû, keû soáng cuõng nhö chính cuï Hoaøng ta, sau 60 naêm, ñaõ ruõ saïch moïi phieàn naõo oâ troïc cuûa kieáp ngöôøi, cuõng hieän dieän chöùng giaùm cho loøng thaønh cuûa chuùng ta ñang höôùng veà anh linh cuûa Ngöôøi. Töôûng nieäm: Nhôù laïi veà quaù khöù, maø nay ñaõ ñöôïc gaïn ñuïc khôi trong, ñeå taâm trí chuùng ta ñöôïc thaêng hoa, nhìn cuoäc ñôøi vôùi moät caëp maét töôi saùng, an hoøa. Hình nhö caùch ñaây vaøi naêm, coù moät ñeà nghò toå chöùc moät cuoäc hoäi thaûo veà hai nhaân vaät ñöôïc xem nhö tieâu bieåu cuûa maãu ngöôøi trí thöùc cuûa Haø Tónh: moät thuoäc veà taân hoïc - Coá Giaùo sö Hoaøng Xuaân Haõn; moät thuoäc veà cöïu traøo - “Cuï Hoaøng Höông Sôn”. Hoâm nay, toâi coù yù kieán phaùc hoïa vaøi neùt veà cuï Hoaøng (con ngöôøi ñaõ gaàn traêm naêm thuôû .
