Bài viết trình bày diễn tiến của chương trình giáo dục (tiểu học và trung học) và hệ thống sách giáo khoa (từ tiểu học đến đại học) ở miền Nam thời Việt Nam Cộng hòa. Qua đó, có thể nhận thấy chương trình học và sách giáo khoa thời kỳ này có cả những mặt ưu điểm lẫn khuyết điểm. | 184 Taïp chí Nghieân cöùu vaø Phaùt trieån, soá 7-8 (114-115) . 2014 CHÖÔNG TRÌNH GIAÙO DUÏC VAØ SAÙCH GIAÙO KHOA THÔØI VIEÄT NAM COÄNG HOØA Traàn Vaên Chaùnh* MÔÛ ÑAÀU Ñoái töôïng cuûa baøi vieát naøy laø chöông trình vaø saùch giaùo khoa mieàn Nam 1954-1975, tuy nhieân neáu khoâng nhaéc sô laïi thôøi kyø quaù ñoä trong ñoù neàn giaùo duïc Vieät Nam chuyeån töø cöïu hoïc sang taân hoïc, chuùng ta seõ khoù theo doõi ñeå nhaän ra moät caùch roõ raøng nhöõng söï thay ñoåi cuøng teân goïi caùc caáp, lôùp, ban hoïc, cuõng nhö noäi dung cuï theå cuûa caùc chöông trình hoïc môùi sau naøy. Coù theå noùi, khoâng keå thôøi kyø Nho hoïc maø söï caùo chung ñöôïc ñaùnh daáu baèng khoa thi Hoäi cuoái cuøng ôû Trung Kyø vaøo thaùng 4 naêm Kyû Muøi (1919), neàn giaùo duïc hieän ñaïi Vieät Nam chæ baét ñaàu xuaát hieän töø ñaàu theá kyû 20 khi ngöôøi Phaùp ñaõ cuûng coá xong neàn cai trò cuûa hoï taïi Vieät Nam. Lyù do chaám döùt con ñöôøng hoïc haønh thi cöû truyeàn thoáng ñaõ ñöôïc vua Khaûi Ñònh ñöa ra trong lôøi pheâ tôø trình cuûa Boä Hoïc, tröôùc khoa thi cuoái cuøng neâu treân: “Kyø thi naêm nay laø khoa thi cuoái cuøng, ñöôøng khoa cöû töø ñaây döùt haún. Traãm nghó raèng quy cheá cöïu hoïc ñaõ khoâng coøn ñaùp öùng ñöôïc ñieàu mong muoán, trong khi con ñöôøng töông lai cuûa taân hoïc ñang theânh thang môû roäng tröôùc maët” (theo Khaûi Ñònh chính yeáu sô taäp). Tröôùc ñoù, keå töø Ñaïo duï ngaøy 31/5/1906, chính phuû Baûo hoä Phaùp ñöôïc söï thoûa thuaän cuûa Nam trieàu aán ñònh neàn hoïc chính môùi thay daàn cho neàn giaùo duïc Nho hoïc cuõ, aùp duïng ôû Baéc Kyø vaø Trung Kyø, theo ñoù chia laøm ba baäc hoïc: 1) AÁu hoïc goàm lôùp Ñoàng aáu (lôùp Naêm), lôùp Döï bò (lôùp Tö), lôùp Sô ñaúng (lôùp Ba). Chöông trình hoïc goàm chöõ Phaùp vaø chöõ Quoác ngöõ; cuoái baäc AÁu hoïc (töùc lôùp Ba), hoïc sinh phaûi qua moät kyø thi ñeå laáy baèng Sô hoïc Yeáu löôïc (Primaire EÙleùmentaire). 2) Tieåu hoïc goàm lôùp Nhì naêm thöù nhöùt (Cours Moyen 1eøre anneùe), lôùp Nhì .
