Tranh luận tự do trên các diễn đàn công khai là một hình thức trao đổi ý kiến và cũng là nề nếp sinh hoạt không thể thiếu được trong các xã hội dân chủ và văn minh. Tuy nhiên, theo tác giả, tình trạng văn hóa tranh luận ở nước ta hiện nay đã và đang có những biểu hiện biến tướng, chệch choạc theo hướng độc quyền, gây nhiều hệ lụy cho tiền đồ phát triển của dân tộc. Cùng tìm hiểu bài viết sau đây để biết thêm các nội dung chi tiết. | 107 Taïp chí Nghieân cöùu vaø Phaùt trieån, soá 3 (120) . 2015 TRAO ÑOÅI TAÛN MAÏN VAÊN HOÙA TRANH LUAÄN Traàn Vaên Chaùnh* OÂn coá tri taân Caõi nhau hay tranh luaän laø hoaït ñoäng thöôøng xuyeân cuûa con ngöôøi trong xaõ hoäi, khi hai beân (hoaëc hai phe) coøn coù nhöõng yù kieán baát ñoàng, phaûi duøng söï kieän vaø lyù leõ baét beû laãn nhau, chæ ra vaø pheâ phaùn choã sai cuûa ñoái phöông ñeå chöùng minh leõ phaûi thuoäc veà mình. Neáu ñöôïc theå hieän baèng giaáy buùt thì coøn goïi luaän chieán hay buùt chieán (polemic). Coù theå tranh caõi nhau veà moïi thöù treân ñôøi, caû veà thaùi ñoä soáng toát/ xaáu, nhöng thöôøng nhaát laø nhöõng vaán ñeà thuoäc kieán thöùc, quan ñieåm lieân quan ñeán hoïc thuaät hoaëc chính trò. Trong lòch söû, khi chöa coù baùo chí hoaëc baùo chí chöa phaùt trieån, nhieàu cuoäc luaän chieán ñaõ ñöôïc theå hieän döôùi hình thöùc nhöõng baøi thô xöôùng hoïa, ví nhö 24 baøi thô Ñöôøng luaät xöôùng hoïa noåi tieáng giöõa Toân Thoï Töôøng (1825-1877) vaø Phan Vaên Trò (1830-1910), thöïc chaát laø cuoäc buùt chieán giöõa hai phe thaân Phaùp vaø choáng Phaùp taïi Vieät Nam nöûa sau theá kyû 19, vaø tuy quan ñieåm ñoái laäp nhau hoaøn toaøn nhöng caû hai ñeàu toû ra coù taøi vaên chöông vaø thaùi ñoä nho nhaõ, bieát kìm cheá, vôùi caùch dieãn ñaït haøm suùc, teá nhò, mang tính ngheä thuaät. Hình thöùc luaän chieán phoå bieán keá tieáp laø trao ñoåi, tranh luaän qua thö töø vieát baèng vaên xuoâi. ÔÛ Trung Quoác ngöôøi ta thöôøng nhaéc ñeán hai böùc thö trao ñoåi chính söï noåi tieáng giöõa Tö Maõ Quang (10191086) vaø Vöông An Thaïch (1021-1086) thôøi Baéc Saùch bieân khaûo Cuoäc buùt chieán Toáng. Hoï Vöông laø moät nhaø vaên noåi tieáng vaø cuõng giöõa Phan Vaên Trò - Toân Thoï Töôøng laø nhaø kinh teá, chính trò loãi laïc trong lòch söû Trung cuûa Thaùi Baïch, Nxb Soáng môùi, Quoác, töøng ñoã Tieán só vaø giöõ chöùc töông ñöông Teå Saøi Goøn, 1957. töôùng; hoï Tö chaúng thua keùm, cuõng töøng ñoã Tieán só, cuoái ñôøi ñöôïc phong .
