Trong phạm vi bài viết, tác giả tìm hiểu các biện pháp thưởng phạt với những quy định cụ thể được áp dụng trong thực tế thời Lê sơ, đem lại tác dụng, hiệu quả nhất định trong việc phòng, chống vấn nạn tham nhũng. Qua đó cũng cho thấy biện pháp thưởng phạt còn những hạn chế mang tính khách quan hoặc chủ quan chưa khắc phục được tình trạng tham nhũng một cách hiệu quả nhất. | 39 Taïp chí Nghieân cöùu vaø Phaùt trieån, soá 9 (126) . 2015 CHÍNH SAÙCH THÖÔÛNG PHAÏT CUÛA NHAØ LEÂ SÔ (1428-1527) CUØNG TAÙC DUÏNG CUÛA NOÙ TRONG COÂNG CUOÄC PHOØNG CHOÁNG THAM NHUÕNG Traàn Ñình Ba* Khaùi löôïc veà thöïc traïng tham nhuõng thôøi Leâ sô Teä naïn tham nhuõng ñöôïc xem laø quoác naïn cuûa baát kyø vöông trieàu, theå cheá chính trò naøo. Heä luïy cuûa noù aûnh höôûng tröïc tieáp tôùi söï thònh suy cuûa trieàu ñaïi maø noù can döï. Bôûi vaäy, trieàu ñaïi naøo cuõng tìm moïi phöông caùch, bieän phaùp ñeå phoøng, choáng hoøng loaïi tröø vaán naïn naøy ra khoûi xaõ hoäi. Nhaø Leâ sô (1428-1527) duø laø trieàu ñaïi phaùt trieån, ñaït ñöôïc nhieàu thaønh töïu khaùc nhau veà caùc maët kinh teá, vaên hoùa, giaùo duïc, luaät phaùp nhöng teä tham oâ, hoái loä vaãn hieän dieän ôû nhieàu hình thöùc, bieán töôùng khaùc nhau trong suoát 100 naêm toàn taïi. Ngay töø naêm ñaàu tieân thaønh laäp vöông trieàu, vua Leâ Thaùi Toå ñaõ raên ñe quan laïi trong vieäc keâ khai taøi saûn cuûa nguïy quan: “Neáu ai giaáu gieám, hoaëc chieám cuûa coâng laøm cuûa tö, bieán khoâng laøm coù thì xöû toäi ñoà hoaëc löu, bieám chöùc hoaëc baõi chöùc”.(1) Caùc vua ñôøi sau ñeàu coù vaên baûn neâu leân hieän traïng tham nhuõng, nhö vua Leâ Hieán Toâng naêm Maäu Ngoï (1498) töøng cheâ traùch nhöõng ngöôøi laøm chöùc thuû lónh raèng: “Nay nhöõng ngöôøi ôû chöùc aáy, khoâng bieát thaáy ngöôøi hay thì lo theo kòp, laïi ñi baét chöôùc keû dôû, dung tuùng che giaáu cho nhau, laâu ngaøy quen neát. Thaäm chí huøa nhau laøm troø nhô nhuoác, maët daøy nònh bôï, quyø goái chui luoàn, nuoâi chöùa loøng gian, gaây moái teä haïi, khoâng sao keå xieát”.(2) Ñeán nhö vua Leâ Töông Döïc, trong Trò bình baûo phaïm (Khuoân pheùp quyù baùu veà vieäc trò bình) coù vieát veà naïn tham nhuõng thôøi tieàn quaân Leâ Uy Muïc khi cho raèng vua tin duøng boïn baát löông, môû roäng ñöôøng hoái loä, tham oâ cho keû xaáu (3) Qua Ñaïi Vieät söû kyù toaøn thö, chuùng toâi thoáng keâ sô boä ñöôïc soá löôïng .
