Trên cơ sở lí thuyết vừa nêu, bài viết tìm hiểu mối liên quan giữa ý niệm giận với các hiện tượng sinh học nảy sinh trong quá trình nhận thức và biện giải cảm xúc giận thông qua ngôn ngữ. Nghiên cứu sẽ giới hạn trong phạm vi ngôn ngữ dưới góc độ tri nhận và đặc biệt là các mô hình ý niệm: Giận và phản ứng (của) cơ thể và giận, và rối loạn chức năng/tâm lí. | TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Số 2(80) năm 2016 _ NGHIỆM THÂN CƠ THỂ TRONG Ý NIỆM GIẬN CỦA TIẾNG VIỆT PHẠM VĂN THỎA* TÓM TẮT Giận là loại cảm xúc phổ biến và phổ quát của con người. Cơ thể vốn là nơi nảy sinh và xử lí các loại cảm xúc vì vậy cơ thể là nguồn kinh nghiệm quan trọng nhất trong quá trình nhận thức, biện giải và mô tả cảm xúc. Trên cơ sở của lí thuyết nghiệm thân cơ thể và phân tích ngữ liệu, bài viết tập trung vào nghiên cứu mối quan hệ giữa ý niệm giận với các vấn đề thuộc cơ thể: các phản ứng cơ thể và tình trạng rối loạn cả sinh học lẫn tâm thần. Nghiên cứu này kì vọng sẽ mở ra cách tiếp cận sâu hơn đối với vấn đề nghiên cứu cảm xúc từ góc độ ngôn ngữ học tri nhận. Từ khóa: giận, nghiệm thân, cơ thể, bệnh, cảm xúc. ABSTRACT Body embodiment in Vietnamese concept of anger Anger is a common and general kind of emotions among human beings. The body functions as the source as well as the analysis mechanism of emotions; therefore, body experience (body embodiment) plays the most important role in conception, interpretation and description of emotions. This study is to focus on the relationship between the concept of ANGER and body issues: body reactions, and functional as well as mental disorders, which is expected to bring about a closer approach to the inverstigating of emotions from the aspect of cognitive linguistics. Keywords: anger, embodiment, body, illness, emotions. 1. Giới thiệu Nhiều nhà nghiên cứu ngôn ngữ theo hướng tri nhận, dựa trên các lí thuyết về phạm trù/phạm trù hóa, lí thuyết điển dạng và đặc biệt lí thuyết nghiệm thân, đã đưa ra những mô hình ý niệm mang tính định đề đối với việc nghiên cứu ý niệm giận trên phương diện tri nhận như ANGER IS HEAT, ANGER IS THE HEAT OF A FLUID IN A CONTAINER [6], [5]. Ý niệm giận dưới góc độ ngôn ngữ học tri nhận cũng được quan tâm và nghiên cứu ở Việt Nam thời gian gần đây [2], .
