Bài báo tập trung vào quá trình áp dụng các quy tắc diễn dịch ngữ nghĩa cho các cấu trúc cú pháp của một câu mơ hồ để xác định nội hàm của nó. Nội hàm của một câu sẽ cho phép giải thích bản chất của các mơ hồ có liên quan đến nghĩa của nó. | TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Nguyễn Tuấn Đăng THUYẾT GIẢI MỘT SỐ TRƯỜNG HỢP MƠ HỒ NGHĨA CÂU TIẾNG VIỆT TRÊN CƠ SỞ LOGIC NỘI HÀM NGUYỄN TUẤN ĐĂNG* TÓM TẮT Trước đây, những nghiên cứu về các hiện tượng mơ hồ nghĩa câu trong tiếng Việt vẫn chưa được đặt nền tảng trên cơ sở của các lí thuyết ngữ nghĩa học hiện đại. Do đó, mục tiêu của bài báo này là vận dụng lí thuyết ngữ nghĩa học hình thức của Richard Montague để giải thích một số trường hợp mơ hồ nghĩa câu trong tiếng Việt. Bài báo tập trung vào quá trình áp dụng các quy tắc diễn dịch ngữ nghĩa cho các cấu trúc cú pháp của một câu mơ hồ để xác định nội hàm của nó. Nội hàm của một câu sẽ cho phép giải thích bản chất của các mơ hồ có liên quan đến nghĩa của nó. Từ khóa: mơ hồ nghĩa, ngữ nghĩa hình thức, logic nội hàm, cú pháp. ABSTRACT Explaining some semantic ambiguity cases in Vietnamese sentences based on Connotation Logic The study of ambiguity phenomena in Vietnamese has not been established based on modern semantic theories. Hence, the article aims to apply formal semantic theory of Richard Montague in explaining some semantic ambiguity cases in Vietnamese. The article focuses on the process of applying semantic interpretation principles for syntactic structures of an ambiguous sentence to identify its connotation. The connotations of a sentence help explain the nature of ambiguity related to its meaning. Keywords: semantic ambiguity, formal semantics, connotation logic, syntax. 1. Giới thiệu Kể từ đầu thập niên 1990 cho đến nay, hầu hết các công trình nghiên cứu về mơ hồ nghĩa câu trong tiếng Việt đều tập trung vào hai vấn đề chính sau đây: 1) Phân tích các biểu hiện của mơ hồ nghĩa câu trên nhiều bình diện khác nhau của ngôn ngữ học; 2) Giải thích các cơ chế gây mơ hồ nghĩa câu. (Nguyễn Đức Dân, Trần Thị Ngọc Lang [1]; Nguyễn Tuấn Đăng [2], [3], [4]; Trần Thủy Vịnh [6]). Tuy nhiên, vấn đề mơ .
