Trong nghiên cứu này, bốn phương pháp tổng hợp chỉ số phụ là tổng có trọng số, tích có trọng số, dạng Solway và bình phương điều hòa đã được xem xét với các tiêu chí đánh giá của Cục Bảo vệ Môi trường của Mỹ để lựa chọn ra một phương pháp tính toán tối ưu, phản ánh tốt nhất tình trạng ô nhiễm và áp dụng cho môi trường biển. | BÀI BÁO KHOA HỌC NGHIÊN CỨU LỰA CHỌN PHƯƠNG PHÁP TỔNG HỢP CHỈ SỐ PHỤ KHI TÍNH TOÁN CHỈ SỐ CHẤT LƯỢNG NƯỚC BIỂN Nguyễn Thị Thế Nguyên1 Tóm tắt: Hiện tại trên thế giới và tại Việt Nam có khá nhiều công thức tính chỉ số chất lượng nước mặt (WQI) với các phương pháp tổng hợp chỉ số phụ khác nhau. Tuy nhiên, các chỉ số chất lượng nước biển lại chưa được nghiên cứu nhiều. Trong nghiên cứu này, bốn phương pháp tổng hợp chỉ số phụ là tổng có trọng số, tích có trọng số, dạng Solway và bình phương điều hòa đã được xem xét với các tiêu chí đánh giá của Cục Bảo vệ Môi trường của Mỹ để lựa chọn ra một phương pháp tính toán tối ưu, phản ánh tốt nhất tình trạng ô nhiễm và áp dụng cho môi trường biển. Kết quả nghiên cứu cho thấy dạng tích có trọng số là phương pháp tính toán có tính mơ hồ và tính che khuất nhỏ, độ nhạy lớn, dễ dàng trong tính toán. Nghiên cứu cũng đã đề xuất hiệu chỉnh lại dạng tích có trọng số của Mỹ để có thể áp dụng đánh giá sơ bộ hiện trạng chất lương nước trong trường hợp thiếu số liệu tính toán. Từ khóa: Chỉ số chất lượng nước, tổng có trọng số, tích có trọng số, dạng Solway và bình phương điều hòa. 1. ĐẶT VẤN ĐỀ1 Bắt đầu vào năm 1965, Horton (Mỹ) đã đề xuất công thức tính toán đầu tiên với ý tưởng dùng một chỉ số để tổng hợp các số liệu cần thiết khi đánh giá chất lượng nước mặt (US EPA, 1978). Đến nay, chỉ số chất lượng nước (WQI) đã được nghiên cứu và sử dụng rộng rãi tại Mỹ, Canada, Bỉ, Thổ Nhĩ Kỳ, Ấn Độ, Thái Lan, Malayxia, Đài Loan Hầu hết các nước trên thế giới và Việt Nam đều xây dựng công thức tính WQI cho môi trường nước mặt là chủ yếu và đã ứng dụng một số phương pháp chính sau đây: * Chỉ số chất lượng nước mặt + Phương pháp tính chỉ số chất lượng nước của Quỹ Vệ sinh Môi trường Mỹ (xem công thức 1, 2 trong mục 2) Đây là phương pháp sử dụng dạng tổng hoặc tích không có trọng số hoặc có trọng số. Phương pháp này được sử dụng rộng rãi ở nhiều nghiên cứu về chỉ số chất lượng nước cũng như áp dụng để đánh giá, phân loại chất lượng nước tại nhiều .
