Nghiên cứu này trình bày về ứng dụng của mô hình Soil and Water Assessment Tool (SWAT) mô phỏng lưu lượng dòng chảy và bùn cát trên lưu vực sông Cầu, con sông trọng yếu của khu vực Bắc bộ. Mô hình được hiệu chỉnh và kiểm nghiệm thông qua việc so sánh kết quả mô phỏng và chuỗi số liệu thủy văn và bùn cát thực đo từ năm 2007 đến 2014. | BÀI BÁO KHOA HỌC ỨNG DỤNG MÔ HÌNH SWAT ĐỂ TÍNH TOÁN LƯU LƯỢNG DÒNG CHẢY VÀ BÙN CÁT TRÊN LƯU VỰC SÔNG CẦU Trần Việt Bách1 Tóm tắt: Nghiên cứu này trình bày về ứng dụng của mô hình Soil and Water Assessment Tool (SWAT) mô phỏng lưu lượng dòng chảy và bùn cát trên lưu vực sông Cầu, con sông trọng yếu của khu vực Bắc bộ. Mô hình được hiệu chỉnh và kiểm nghiệm thông qua việc so sánh kết quả mô phỏng và chuỗi số liệu thủy văn và bùn cát thực đo từ năm 2007 đến 2014. Ở mô đun tính toán lưu lượng dòng chảy, kết quả hiệu chỉnh và kiểm nghiệm ở mức rất tốt (R2 = , NSE = và PBIAS = cho bước hiệu chỉnh; R2 = ; NSE = và PBIAS = cho bước kiểm nghiệm). Ở mô đun tính toán bùn cát ở mức đạt yêu cầu (R2, NSE và PBIAS lần lượt là , và ở bước hiệu chỉnh và , và ở bước kiểm nghiệm). Theo kết quả mô phỏng, lượng bùn cát đóng góp vào hệ thống sông Cầu biến đổi theo không gian và thời gian với tổng lượng hàng năm khoảng 940 ngàn tấn. Các kết quả nghiên cứu và thông số mô hình sau khi hiệu chỉnh có thể được sử dụng cho các nghiên cứu tiếp theo. Từ khóa: SWAT, SWAT-CUP, lưu lượng dòng chảy, bùn cát, sông Cầu. 1. GIỚI THIỆU1 Trong giai đoạn bùng nổ dân số, biến đổi khí hậu và tăng trưởng kinh tế, vấn đề đánh giá và quản lý tài nguyên nước bền vững đang ngày một gặp thách thức. Khan hiếm nước ngọt cũng như sử dụng thiếu hiệu quả sẽ đe dọa phát triển, quản lý và bảo vệ nguồn tài nguyên này một cách bền vững. Mô hình toán là công cụ hữu hiệu và kinh tế để đánh giá tài nguyên nước cấp lưu vực sông cả về chất và lượng. Rất nhiều mô hình thủy văn đã được xây dựng để mô phỏng, đánh giá lưu lượng và chất lượng nước sông cấp lưu vực ví dụ như mô hình Precipiation Runoff Modeling System (PRMS) (Leavesley, et al 1983); Hydrological Simulation Program-Fortran (HSPF) (Bicknell, et al 1993); MIKE 11 (DHI, 1995); Soil and Water Assessment Tool (SWAT) (Arnold, et al 1998). Trong số đó nổi bật là mô hình SWAT, được xây dựng để tính toán, .
