Tham khảo tài liệu 'lý thuyết và bài tập ôn thi cđ đh môn hóa - chương 13', tài liệu phổ thông, ôn thi đh-cđ phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả | CHƯƠNG XIII. HIDROCACBON I. Hidro cacbon Hiđrocacbon là những hợp chất hữu cơ mà phân tử chỉ chứa các nguyên tử cacbon và hiđro. Dựa vào cấu tạo mạch cacbon và bản chất liên kêt giữa các nguyên tử cacbon người ta thường phân ra ba loại lớn. - Hiđrocacbon no bão hoà trong phân tử chỉ có liên kêt đơn - liên kêt ô . - Hiđrocacbon không no chưa bão hoà trong phân tử ngoài liên kêt đơn còn có liên kêt đôi và liên kêt ba - nghĩa là có cả liên kêt ô và p . - Hiđrocacbon thơm nhiều loại xem phần aren . Môi loại hiđrocacbon có chung một công thức tổng quát - Đối với hiđrocacbon no mạch hở Ví dụ CH3 - CH2 - CH - CH3 ch3 ta thấy số liên kết giữa các nguyên tử C bằng số nguyên tử cacbon trừ đi 1. Vì mỗi nguyên tử C có 4e hoá trị C có hoá trị IV mà mỗi liên kêt cần 2e hoá trị nên nêu phân tử có n nguyên tử C thì số e hoá trị còn để liên kết với H là 4n - 2 n - 1 2n 2. Do vậy công thức chung của hiđrocacbon no mạch hở là CnH2n 2. - Đối với hiđrocacbon không no mạch hở có một liên kết đôi ví dụ anken ngoài liên kêt s còn cần 2e hoá trị để tạo thành liên kêt p giữa 2 nguyên tử C. Do số e hoá trị cần để liên kêt với H giảm đi 2 đơn vị. Do đó công thức của anken là CnH2n. Nêu anken có a liên kêt đôi thì công thức chung sẽ là CnH2n 2-2a. - Đối với hiđrocacbon mạch hở có một liên kêt ba ankin ví dụ CH3 - C CH thì ngoài liên kêt ô còn 2 liên kêt p dùng hêt 4e hoá trị. Do đó số nguyên tử H liên kêt cũng giảm đi 4 đơn vị so với hiđrocacbon no . Công thức chung của ankin sẽ là CnH2n 2-4 CnH2n-2. - Đối với hiđrocacbon vòng no Khi tạo thành vòng đã dùng mất 2e hoá trị nên số e hoá trị để liên kêt với H giảm nên số e hoá trị để liên kêt với H giảm 2 đơn vị so với hiđrocacbon no mạch hở . Do đó công thức hiđrocacbon vòng no xicloankan là CnH2n đông phân của anken . Vậy công thức chung của mọi hiđrocacbon là CnH2n 2-2a. n Số nguyên tử C trong phân tử. a Số liên kêt đôi 1 liên kêt ba bằng 2 liên kêt đôi số vòng 1 vòng tương đương 1 liên kêt đôi tức là a 1 . Ví dụ CH2 C-CH CH2 n 5 a 2 CH3 CH2 .
