Tham khảo tài liệu 'lý thuyết và bài tập ôn thi cđ đh môn hóa - chương 19', tài liệu phổ thông, ôn thi đh-cđ phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả | CHƯƠNG XIX. HỢP CHẤT HỮU CƠ CÓ NITƠ I. Các hợp chất nitro 1. Cấu tạo Là dẫn xuất thu được khi thế nguyên tử H trong phân tử hiđrocacbon bằng nhóm nitro -NO2. Công thức chung có dạng R NO2 n với n 1. Trong phân tử của hợp chất nitro có mối liên kết trực tiếp giữa 2 nguyên tử C - N và nguyên tử N có hoá trị IV. Công thức cấu tạo được biểu diễn - é - bT hay - é - bT Ví dụ -. itrometa n 2. Tính chất vật lý Các hợp chất nitro là những chất rắn hoặc lỏng ít tan trong nước. 3. Tính chất hoá học a Nhiều hợp chất nitro kém bền khi đun nóng hoặc va chạm có thể bị phân tích và tự bốc cháy phản ứng cháy không cần oxi ngoài. 4C3H5 0NO2 3 - 1ŨH2O 12CO2 6N2 Q2 2 C6H7 02 OnÓ2 3 Q 4 7nH2o 3nCO2 9rẽo 3nN2 . Do đó nhiều chất được dùng làm thuốc nổ thuốc súng như điamit nitroglixerin TNT trinitroluen . b Khi bị khử bởi hiđro mới sinh thì biến thành amin. Ví dụ C6H3 -NOa 6H C6Hg -NH2 2HjŨ 4. Điều chế Các hợp chất nitro được điều chế bằng phản ứng nitro hoá các hiđrocacbon. - Các hiđrocacbon no mạch hở ch3 - CH3 hcno2 17 CH3 -ch2 - N02 Ha0 - Các hiđrocacbon thơm C6H6 HNO3đ Háso d C6H5 - Nũ2 H20 II. Amin 1. Cấu tạo Amin là dẫn xuất của NH3 khi thay thế một hay nhiều nguyên tử H bằng gốc hiđrocacbon. Cũng có thể xem amin như dẫn xuất của hiđrocacbon khi thay thế nguyên tử H bằng nhóm NH2. - Phân loại bậc của amin R--. R---. R-NH2 nh J N-R Rl Rl ammbậcl amm bậc II amm bậc III Tùy theo số nhóm NH2 ta có monoamin điamin . Ví dụ CH3-CH2-NH2 H2N-CH2 -ch2-nh2 ktylainin erylđ 13 min - Trong phân tử amin giống trong phân tử NH3 nguyên tử N có 1 cặp electron không phân chia. H H Ẹ R . 1 -X ĩ ĩ H-N R-N R - N R - N I I I 1 . H H H R Vì thế amin có khả năng kết hợp proton H thể hiện tính bazơ. Nếu R là gốc no mạch hở có khuynh hướng đẩy electron làm tăng điện tích âm ở N làm tăng khả năng kết hợp H nghĩa là làm tăng tính bazơ. Amin bậc cao có tính bazơ mạnh hơn amin bậc thấp. Nếu R là nhân benzen có khuynh hướng hút electron ngược lại làm giảm tính bazơ của amin tính bazơ yếu hơn NH3 2. Tính chất vật
