Nối tiếp phần 1, phần 2 cuốn sách gồm 50 câu hỏi. Trong sách có nhiều tư liệu thú vị, có nhân vật đối đáp hoặc đào sâu vấn đề, mang lại sự bổ ích, thoải mái, vui vẻ cho độc giả. chi tiết nội dung phần 2 tài liệu. | 50. “NAN ĐẮC HỒ ĐỒ” ? Chỉ một câu “Nan đắc hồ đồ” (hồ đồ khó được) khiến người trong nước rất khâm phục Trịnh Bản Kiều. Trải qua hai trăm năm, bốn chữ ấy ai ai cũng biết, nhất là những người trong giới sĩ phu, thường gọi là bài minh treo bên trái chỗ ngồi để suy ngẫm. Ngày nay người ta nói “Nan đắc hồ đồ”phần nhiều để an ủi, hoặc răn đời hoặc tự an ủi. Như vậy Trịnh Bản Kiều lúc đầu viết ra câu đó, tâm trạng của ông ra sao? Có người cho rằng, vào tuổi sáu mươi, Trịnh Bản Kiều tự thấy suốt đời vất vả, không kể gì đến được mất của mình, nửa đời không cầu công danh lợi lộc, tâm thần nhờ đó mà yên ổn lâng lâng tự tại. Trịnh Bản Kiều tin vào: “chịu thiệt là phúc” nên làm việc gì ông không mong đền đáp, đối với người không cần tranh giành hơn thua với đời, sẽ được an nhàn. Nhưng nhiều người lại cho rằng Trịnh Bản Kiều viết “Nan đắc hồ đồ” là lên tiếng bày tỏ nổi bất bình đối với đời, là lời than thở mà tỏ ra tuyệt đối không hề khinh thế ngạo vật, không phân phải trái. Trịnh Bản Kiều cả đời ngay thẳng, không a dua, thấy việc nghĩa dám làm không khom lưng trước kẻ quyền quí, cũng không ra oai với mọi người. Với ông giàu sang không đổi lòng, uy vũ không khuất phục, được người đời sau ca ngợi, quý trọng. Khi Trịnh Bản Kiều viết bốn chữ “Nan đắc hồ đồ”, lại chính là lúc gặp tai nạn lớn, trăm năm chưa từng có. Khâm sai của nhà vua bất kể dân chúng khổ sơ,û sống chết ra sao, đã không mở kho phát chẩn, mà còn đòi hỏi thư họa của Trịnh Bản Kiều. Ông ta phẫn nộ không nén nổi đã vẽ một bức tranh quỷ đưa ra chọc giận khâm sai, khiến y còn ra oai hơn với con dân bội phần. Trịnh Bản Kiều tuy không đủ sức xoay chuyển thời cuộc, nhưng vẫn không tiếc công sức giúp đỡ công chúng ở trong vùng. Sau đó ông tự chú thích cho câu “Nan đắc hồ đồ”: “Thông minh khó, hồ đồ khó, từ thông minh chuyển sang hồ đồ càng khó, buông tay ra, lùi một bước, lòng yên ổn, sau này không mông sự đền đáp”. Tâm hồn Trịnh Bản Kiều sáng như gương, đối với nỗi bất bình của dân, ông vờ hồ đồ như không nhìn
