Phạm trù tín trong Nho giáo tiên Tần hiện chưa được nghiên cứu một cách đầy đủ, toàn diện, khách quan và khoa học. Trong bộ Tứ thư, nội dung cơ bản trong phạm trù tín của Nho giáo tiên Tần thể hiện ở 3 điểm sau: tín là một phẩm chất đạo đức trong quan hệ bằng hữu (bạn bè); tín là một phẩm chất, đạo đức trong quan hệ xã hội; tín là một phẩm chất đạo đức của nhà vua. | Nội dung cơ bản của phạm trù tín trong Nho giáo tiên Tần Nguyễn Thanh Bình1, Nguyễn Minh Tuấn2 Tóm tắt: Phạm trù tín trong Nho giáo tiên Tần hiện chưa được nghiên cứu một cách đầy đủ, toàn diện, khách quan và khoa học. Trong bộ Tứ thư, nội dung cơ bản trong phạm trù tín của Nho giáo tiên Tần thể hiện ở 3 điểm sau: tín là một phẩm chất đạo đức trong quan hệ bằng hữu (bạn bè); tín là một phẩm chất, đạo đức trong quan hệ xã hội; tín là một phẩm chất đạo đức của nhà vua. Từ khóa: Tín; Nho giáo; tiên Tần. Abstract: The category of “fidelity” in the pre-Qin Confucianism has not been researched in a sufficient, comprehensive, objective and scientific manner. In the Four Books of Confucianism, the fundamental contents in the category of the pre-Qin Confucianism were demonstrated in the following 3 aspects: fidelity as a moral quality in the relationship of friends; fidelity as a quality and an ethical aspect in social relations; and, fidelity as a moral quality of the monarch. Keywords: Fidelity; Confucianism; pre-Qin. 1. Mở đầu Nho giáo nói chung, Nho giáo tiên Tần (hay Nho giáo nguyên thủy, Nho giáo Khổng - Mạnh) nói riêng bao gồm tư tưởng về triết học, chính trị - xã hội, đạo đức, giáo dục, quản lý xã hội. Các học thuyết này đan xen, hoà quyện vào nhau. Nhưng về cơ bản, Nho giáo là một học thuyết chính trị - xã hội và đạo đức. Trong nhiều mối quan hệ của con người, Nho giáo chủ yếu đề cập hai mối quan hệ, đó là quan hệ giữa con người với trời đất và quan hệ giữa con người với con người. Trong mối quan hệ giữa con người với con người, Nho giáo đề cập đến 5 mối quan hệ cơ bản (ngũ luân): quân - thần (vua - tôi); phụ - tử (cha - con); phu - phụ (vợ - chồng); trưởng - ấu (anh - em, trên dưới) và bạn bè. Tuy nhiên, Nho giáo còn đưa ra nhiều mối quan hệ cụ thể khác. Trong ngũ luân, Nho giáo đặc biệt coi trọng 3 mối quan hệ (tam cương): quân - thần, phụ - tử, phu - phụ vì theo Nho giáo, đó là những quan hệ cơ bản nhất, rường cột, giềng mối của xã hội. Trong học thuyết .
