Thủy Xá và Hỏa Xá là hai nước nhỏ thuộc vùng đất Nam Bàn (thuộc Tây Nguyên ngày nay). Hai nước này có mối quan hệ với triều Lê từ thế kỷ XV. Vào thế kỷ XIX, Thủy Xá và Hỏa Xá là những thuộc quốc của triều đình nhà Nguyễn. Mời các bạn tham khảo! | Quan hệ của triều Nguyễn với Thủy Xá và Hỏa Xá Nguyễn Văn Thưởng1 Trường Đại học Phú Yên. Email: thuongdhpy@ 1 Nhận ngày 9 tháng 6 năm 2017. Chấp nhận đăng ngày 21 tháng 8 năm 2017. Tóm tắt: Thủy Xá và Hỏa Xá là hai nước nhỏ thuộc vùng đất Nam Bàn (thuộc Tây Nguyên ngày nay). Hai nước này có mối quan hệ với triều Lê từ thế kỷ XV. Vào thế kỷ XIX, Thủy Xá và Hỏa Xá là những thuộc quốc của triều đình nhà Nguyễn. Theo lệ hàng năm, các vua Thủy Xá và Hỏa Xá thường xuyên đến triều cống các vua triều Nguyễn và nhận được tặng phẩm của các vua triều Nguyễn. Mối bang giao giữa triều Nguyễn với Thủy Xá và Hỏa Xá đã để lại những dấu ấn khá đậm nét trong lịch sử Việt Nam mà đến nay vẫn còn được khắc ghi trong Mộc bản triều Nguyễn. Từ khóa: Triều Nguyễn, Thủy Xá, Hỏa Xá, chính sách hòa hiếu, Nam Bàn. Phân loại ngành: Sử học Abstract: Thuy Xa and Hoa Xa were two countries situated in the Nam Ban region, now part of Vietnam’s Tay Nguyen, or Central Highlands. The countries started diplomatic ties with the Le dynasty in the 15th century. Later, in the 19th century, they became satellite countries of the Nguyen dynasty, paying tribute to, and receiving gifts in reciprocity from the latter every year. The ties between the Nguyen dynasty and Thuy Xa and Hoa Xa left rather profound imprints on Vietnam’s history, reflected in the woodblocks of the dynasty. Keywords: Nguyen dynasty, Thuy Xa, Hoa Xa, policy of friendship and peacefulness, Nam Ban. Subject classification: History 1. Mở ðầu Từ thời Lê Thánh Tông, Nam Bàn đã là một vùng đất phiên thuộc của nước Đại Việt. Ở đó có hai tiểu quốc là Thủy Xá và 86 Hỏa Xá. Hoàng Việt dư địa chí chép: “Đất Nam Bàn bấy giờ có chừng 50 thôn ấp, có núi Bà Nam rất cao. Có hai phiên vương Thủy Xá và Hỏa Xá ở phía đông núi và tây núi. Mỗi phiên vương có hàng trăm thủ hạ. Nguyễn Văn Thưởng Họ dùng dao cày đất và đốt cây cỏ để trồng trọt. Cứ tháng giêng làm, tháng 5 thu hoạch, nhưng có lúc trời hạn không thu được gì do không biết lịch .
