Phần 2 ebook gồm các định lý: Sản xuất tăng giá vốn hạ, giá vốn là tổng số tiền mua ban đầu cộng thêm sở phí gìn giữ, trước khi ước lượng tiền lời, phải tính tổng phí, sự nguy hiểm tăng bao nhiêu thì tiền lời tăng theo bấy nhiêu,. chi tiết nội dung tài liệu. | ĐỊNH LÝ THỨ TÁM Sản-xuất tăng giá vốn hạ ĐỂ TRÁNH THUA LỖ VÌ TIẾT KIỆM NGUYÊN. LIỆU VÀ QUẢNG CÁO KHÔNG NHẰM CHỖ ĐỊNH LÝ THỨ TÁM SẢN-XUẤT TĂNG GIÁ VỐN HẠ. ĐỊNH LÝ nầy sẽ làm cho các nhà chế-tạo quan-tâm vì nó liên-quan với sự sản-xuất. Nhưng-trong vài phương-diện nó cũng liên-quan đến việc bán và việc phân-phát hànghoá. Nó chứng tỏ rằng càng chế-tạo nhiều càng có lợi – rằng chuyên-chở bằng hoả xa rẻ hơn bằng xe bò — rằng những vật chế-tạo bằng máy rẻ hơn bằng tay và bán một lố dao bao giờ cũng rẻ hơn một con dao. Tuy nhiên người ta vẫn thấy có thừa-trừ, nhưng sự thừa-trừ ấy chỉ là bề ngoài mà thôi, và sở-dĩ có thừa- trừ là do sự sơ-sót của những người “chế-tạo nhiều” hoặc do vài điềukiện đặc-biệt của những người “chế-tạo ít”. Dầu sao đi nữa, định-lý nầy vẫn đứng vững. Định-lý nầy sẽ cắt-nghĩa cho ta rõ lối dùng dụng-cụ tinh-xảo. Nó chỉ cho ta hiểu tại sao người ta dám xài 25 triệu để chỉ dựng lên một lò đúc. Đối với những kẻ chưa nhận rõ bước tấn-triển của sự sản-xuất (production) thì việc tiêu-tốn ấy có vẻ kỳ-quặc, nhưng thật ra thì một cái lò đúc nặng 12 triệu rưởi kí-lô sản-xuất ra vàng và đồng giá rẻ hơn cái lò đúc 25 kí-lô. Thí-dụ như giá thép ngày xưa không thể nào rẻ như ngày nay được. Anh có thể mua tám cân thép với mười xu được. Thép do thợ Pittsburg sản-xuất ngày nay rẻ hơn thép do bọn nô-lệ La-mã sản-xuất hồi xưa. Tại sao? Tại khoa-học và những phát-minh đã giúp cho sự sản-xuất tăng-gia rất nhiều. Tại hầm mỏ Mesaba (Minnesota). tôi thấy hai người lớn và một đứa bé điều-khiển một cái xuổng máy đổ vào những toa xe năm chục tấn khoáng-chất trong năm phút đồng hồ. Nếu công-việc ấy mà giao cho sức người thì phải dùng đến người cầm xuổng xúc đổ vào toa xe cứ mỗi phút đồng-hồ một xuổng. Tôi thấy máy Bessemer luyện thành mười tấn sắt ra thép tròng mười phút. Ngày xưa công-việc ấy người ta phải làm ít nữa hai năm mới xong. Trong một xưởng máy ở Chicago, một số máy làm những khoen xích có sức làm mau đến 56 triệu khoen mỗi năm. Với sức sản-xuất
