Bài viết đề cập đến một số chính sách đãi ngộ của nhà nước phong kiến Việt Nam đối với Giám sinh trường Quốc Tử Giám từ thế kỷ XI đến nửa đầu thế kỷ XIX với nhiều chế độ khác nhau: từ cấp lương hàng tháng (bằng tiền, gạo, dầu thắp), bổ dụng chức quan trong quá trình học tập; ban cấp bút giấy, sách học; miễn các loại thuế và lao dịch. | Chế độ đãi ngộ của nhà nước phong kiến Việt Nam. CHẾ ĐỘ ĐÃI NGỘ CỦA NHÀ NƯỚC PHONG KIẾN VIỆT NAM ĐỐI VỚI GIÁM SINH QUỐC TỬ GIÁM TỪ THẾ KỶ XI ĐẾN NỬA ĐẦU THẾ KỶ XIX TRỊNH THỊ HÀ * Tóm tắt: Bài viết đề cập đến một số chính sách đãi ngộ của nhà nước phong kiến Việt Nam đối với Giám sinh trường Quốc Tử Giám từ thế kỷ XI đến nửa đầu thế kỷ XIX với nhiều chế độ khác nhau: từ cấp lương hàng tháng (bằng tiền, gạo, dầu thắp), bổ dụng chức quan trong quá trình học tập; ban cấp bút giấy, sách học; miễn các loại thuế và lao dịch. Các triều đại quân chủ Việt Nam rất coi trọng và đề cao sự nghiệp giáo dục Nho học. Riêng đối với trường Quốc Tử Giám, các triều đại luôn dành sự quan tâm đặc biệt về mọi mặt. Chính vì thế trong suốt thời gian hoạt động, trường Quốc Tử Giám đã có vai trò rất quan trọng trong việc đào tạo và cung cấp một đội ngũ trí thức Nho học cho chế độ quân chủ trung ương tập quyền. Các chế độ đãi ngộ đó đã có tác dụng tích cực trong việc cổ vũ, khích lệ các nho sĩ tiếp tục phấn đấu trong con đường khoa nghiệp của mình. Từ khóa: Giám sinh, Quốc Tử Giám, triều đại quân chủ, giáo dục, chế độ đãi ngộ. Quốc Tử Giám được vua Lý Nhân Tông (1072 - 1127) xây dựng vào năm 1076. Trải qua các triều đại Lý, Trần, Hồ, Lê sơ, Mạc và Lê trung hưng, Quốc Tử Giám luôn giữ vai trò là trung tâm giáo dục Nho học của quốc gia Đại Việt tại kinh thành Thăng Long. Đến năm 1803 cùng với việc định đô ở Huế, triều đình Nguyễn đã lập trường Quốc Tử Giám ở đây với tên gọi ban đầu là Quốc Học Đường. Trong suốt thời gian hoạt động, trường Quốc Tử Giám đã có vai trò rất quan trọng trong việc đào tạo và cung cấp một đội ngũ trí thức Nho học (có học vị) cho chế độ quân chủ trung ương tập quyền. Nhận thức được chức năng giáo dục quan trọng đó, các triều đại quân chủ luôn dành sự quan tâm đặc biệt cho trường Quốc Tử Giám về tất cả các mặt, từ xây dựng cơ sở vật chất, tuyển chọn giáo viên, học sinh, đến việc ban hành sách vở dạy học, thi cử nhất là các bộ Tứ thư, Ngũ kinh, chế độ lương bổng, .
