Trên cơ sở phân tích các căn cứ về lịch sử, lôgíc và từ thực tiễn chủ nghĩa xã hội, tác giả khẳng định có sự phát triển vượt cấp như vậy, đồng thời khẳng định có khả năng quá độ lên chủ nghĩa xã hội bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa. | Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam, số 9 (70) - 2013 PHÁT TRIỂN VƯỢT CẤP TRONG XÃ HỘI: LỊCH SỬ, LÔGÍC VÀ THỰC TIỄN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI NGÀY NAY PHẠM VĂN CHÚC* Tóm tắt: Sự vận động và phát triển của lịch sử xã hội loài người là một quá trình lịch sử - tự nhiên. Trong tiến trình lịch sử, nhân loại tất yếu phải lần lượt đi từ xã hội thấp lên xã hội cao, theo trật tự xã hội trước đến xã hội sau. Tuy nhiên, ở từng thời kỳ cụ thể, một quốc gia, dân tộc riêng lẻ có thể diễn ra sự phát triển vượt cấp bằng cách bỏ qua một giai đoạn phát triển nhất định và tiến thẳng lên một giai đoạn phát triển cao hơn. Trên cơ sở phân tích các căn cứ về lịch sử, lôgíc và từ thực tiễn chủ nghĩa xã hội, tác giả khẳng định có sự phát triển vượt cấp như vậy, đồng thời khẳng định có khả năng quá độ lên chủ nghĩa xã hội bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa. Từ khóa: Phát triển vượt cấp trong xã hội, bỏ qua chế độ, chủ nghĩa tư bản, chủ nghĩa xã hội, lịch sử, lôgíc. Đặt vấn đề Từ trước đến nay các nhà tư tưởng, lý luận của giai cấp tư sản trên thế giới đều luôn luôn nhất quán và triệt để bác bỏ toàn bộ mục tiêu, con đường đi lên chủ nghĩa xã hội (CNXH) ở tất cả các nước. Họ cho rằng, CNXH là điều không tưởng, trái tự nhiên, phi lý; còn chủ nghĩa tư bản (CNTB) mới chính là đỉnh điểm hoàn thiện nhất của tiến bộ xã hội, là đích đến cuối cùng trọn vẹn của sự phát triển văn hóa, văn minh nhân loại. Đối với các nước đang phát triển, chậm phát triển về kinh tế - kỹ thuật, bao gồm cả những nước xã hội chủ nghĩa (XHCN), thì họ khẳng định rằng, con đường phát triển hợp lý tất yếu chỉ có thể là đi lên CNTB và mục tiêu tối thượng, duy nhất đúng đắn chính là các xã hội tư bản chủ nghĩa (TBCN) phương Tây hiện nay. 40 Trên ý nghĩa ấy, vào năm 1989, thời điểm khó khăn nhất của phong trào XHCN thế giới, học giả danh tiếng người Mỹ Ph. Phukuyama đã tuyên bố đầy hứng khởi về một “sự cáo chung của lịch sử” mà hàm ý chính là nhằm đến CNXH hiện thực.(*) Trong khi đó, có những người không hoàn toàn đứng chung đội ngũ với .
