Bài viết giới thiệu về tiểu thuyết Việt Nam đầu thế kỷ XXI đang có xu hướng phân chia phức tạp thành nhiều “nhóm”, nhiều “dòng” khác nhau. Thông qua việc khảo sát, đối sánh phương thức kết cấu tác phẩm của hai nhóm tiểu thuyết nổi bật A và B (phân chia dựa trên độ dài, dung lượng, quy mô tác phẩm), bài viết sẽ tập trung đi đến trả lời một câu hỏi khoa học: Hai nhóm A và B đó có thực sự tạo ra hai khuynh hướng phát triển riêng biệt của tiểu thuyết Việt Nam đầu thế kỷ XXI hay không? | Tạp chí Khoa học ĐHQGHN: Khoa học Xã hội và Nhân văn, Tập 31, Số 3 (2015) 13-22 Vấn đề kết cấu tự sự và các khuynh hướng phát triển của tiểu thuyết Việt Nam đầu thế kỷ XXI Hoàng Cẩm Giang* Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội, 336 Nguyễn Trãi, Thanh Xuân, Hà Nội, Việt Nam Nhận ngày 04 tháng 6 năm 2015 Chỉnh sửa ngày 16 tháng 6 năm 2015; Chấp nhận đăng ngày 20 tháng 8 năm 2015 Tóm tắt: Tiểu thuyết Việt Nam đầu thế kỷ XXI đang có xu hướng phân chia phức tạp thành nhiều “nhóm”, nhiều “dòng” khác nhau. Thông qua việc khảo sát, đối sánh phương thức kết cấu tác phẩm của hai nhóm tiểu thuyết nổi bật A và B (phân chia dựa trên độ dài, dung lượng, quy mô tác phẩm), bài viết sẽ tập trung đi đến trả lời một câu hỏi khoa học: Hai nhóm A và B đó có thực sự tạo ra hai khuynh hướng phát triển riêng biệt của tiểu thuyết Việt Nam đầu thế kỷ XXI hay không? Từ khóa: Kết cấu tự sự, tiểu thuyết, mô hình thể loại, truyền thống, cách tân. 1. Mở đầu những tiếp cận nhiều chiều ấy, chúng ta có thể nhận thấy tính phức tạp, tính đa dạng trong sự phân chia các khuynh hướng phát triển của tiểu thuyết đương đại. Xét đến cùng, điều đó không đơn thuần thuộc về vấn đề lựa chọn đề tài hay chất liệu hiện thực: nó liên quan chặt chẽ đến chiến lược tổ chức thế giới nghệ thuật và cấu trúc văn bản tự sự. Xuất phát từ điều này, chúng tôi quay trở lại tìm hiểu một vấn đề tưởng rất đỗi quen thuộc, “cũ xưa như trái đất” song lại chứa đựng những giá trị căn bản của một nền tiểu thuyết: vấn đề kết cấu. Trong khoảng thời gian vài năm gần đây, vấn đề phát triển thể loại của tiểu thuyết Việt Nam đương đại trở thành một đối tượng được 1 các nhà nghiên cứu quan tâm đặc biệt . Từ _ ĐT.: 84-983093539 Email: gianghc@ 1 Chúng tôi có thể đơn cử không ít những bài viết tiêu biểu – theo thứ tự thời gian: “Tiểu thuyết Việt Nam đương đại khoảng cách giữa khát vọng và khả năng thực tế” (phụ san báo Văn nghệ quân đội, 1999), “Một cách lí giải về thực trạng tiểu thuyết .
