Bài viết phân tích "Việt điện u linh tập" là tác phẩm này vẫn chứng tỏ sức hấp dẫn của nó đối với những nhà nghiên cứu văn học trung đại qua một số công trình nghiên cứu về các mặt như: quan điểm biên soạn và phương pháp biên soạn VĐULT3. | VIỆT ĐIỆN U LINH TẬP VÀ HOÀN CẢNH LỊCH SỬ CỦA TÁC PHẨM ĐÀO PHƯƠNG CHI* * Việt điện u linh tập (VĐULT) do Thủ đại tạng thư hoả chính chưởng Trung phẩm phụng ngự An Tiêm lộ Chuyển vận sứ Lý Tế Xuyên biên soạn vào năm Khai Hựu (開祐) nguyên niên 1329, thời Trần Hiến tông (陳憲宗). Có thể coi đây là một trong những văn bản tác phẩm văn xuôi tự sự cổ nhất của Việt Nam còn lưu lại được. Từ khi ra đời (thế kỷ XIV), VĐULT đã trở thành một tác phẩm nổi tiếng và liên tục nhận được sự quan tâm của người đời sau. Họ không chỉ đọc VĐULT, mà tiếp bước Lý Tế Xuyên, còn sưu tầm, tục biên, tục bổ, tăng bổ, trùng bổ, tân đính hiệu bình1 để tạo ra nhiều văn bản VĐULT khác mà tên gọi tác phẩm được nối dài hơn, dung lượng truyện được đắp dày thêm, số lượng truyện cũng được tăng lên rất nhiều so với 27 (hoặc 28)2 truyện trong lần đầu ra mắt. VĐULT không những chỉ chiếm được cảm tình của các học giả thời trung đại mà cho đến nay, tác phẩm này vẫn chứng tỏ sức hấp dẫn của nó đối với những nhà nghiên cứu văn học trung đại qua một số công trình nghiên cứu về các mặt như: quan điểm biên soạn và phương pháp biên soạn VĐULT3, quá trình hình thành văn bản và giá trị tác phẩm4, giá trị nội dung và nghệ thuật5 Vì sao VĐULT lại có một sức hấp dẫn như vậy? Sức hấp dẫn đó không hẳn chỉ vì tác phẩm được ra đời vào thời Trần – thời đại mà văn xuôi trung đại xuất hiện quá ít * TS. Viện Nghiên cứu Hán Nôm. ỏi, mà còn ở chỗ đây là tác phẩm đánh dấu mốc thể loại cho tiến trình văn xuôi trung đại Việt Nam. Trước tiên, chúng ta hãy tìm hiểu các nhân vật được Lý Tế Xuyên đưa vào VĐULT. Đúng như tên gọi tác phẩm, cũng như lời giới thiệu của tác giả, VĐULT được viết ra là để “ghi chép về cõi u linh”, chép lại hình tích những vị thần “khí thế rừng rực lúc đương thời, anh linh toả rộng đến đời sau”. Các nhân vật được chép trong VĐULT bao gồm cả những vị vua, tướng lĩnh có thật trong lịch sử và các thiên thần. Không chỉ riêng các thiên thần, các nhân thần trong đó cũng đều rất linh thiêng. Tuy đã trở thành người
