Ở Việt Nam nhiều nhà văn, nhà thơ hiện đại đã sáng tạo nên những tác phẩm đặc sắc từ chất liệu của kí ức. Với đặc trưng thể loại, hồi kí là cái nhìn ngoái lại, là sự định vị lại các giá trị, chính vì thế kí ức tuổi thơ là một miền nhớ miền thương, một nơi trở về của các tác giả hồi kí. Thống kê lại tất cả các cuốn hồi ký ra đời sau 1985, hầu hết các cuốn sách đều dành nhiều trang viết cho tuổi ấu thơ với bộn bề những kí ức. | TẠP CHÍ KHOA HỌC TRƯỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC - SỐ KÝ ỨC TUỔI THƠ - NƠI TRỞ VỀ CỦA CÁC TÁC GIẢ HỒI KÍ TRONG VĂN HỌC VIỆT NAM SAU 1985 Kiều Thu Huyền1 TÓM TẮT Ký ức là màng sàng lọc vô thức, không phải muốn nhớ hay muốn quên là được, có những cái muốn nhớ cũng không được, có những cái muốn quên mà không thể nào quên. Ký ức cũng chính là ân huệ mà đời sống ban tặng trong cuộc đời mỗi con người. Kí ức có vai trò rất quan trọng trong sáng tạo văn học, thường là những ấn tượng, những kỉ niệm sâu sắc trong quá khứ nhưng có sức ám ảnh lâu bền đối với con người. Ở Việt Nam nhiều nhà văn, nhà thơ hiện đại đã sáng tạo nên những tác phẩm đặc sắc từ chất liệu của kí ức. Với đặc trưng thể loại, hồi kí là cái nhìn ngoái lại, là sự định vị lại các giá trị, chính vì thế kí ức tuổi thơ là một miền nhớ miền thương, một nơi trở về của các tác giả hồi kí. Thống kê lại tất cả các cuốn hồi ký ra đời sau 1985, hầu hết các cuốn sách đều dành nhiều trang viết cho tuổi ấu thơ với bộn bề những kí ức. Từ khóa: Kí ức, tuổi thơ, hồi kí, văn học Việt Nam sau năm 1985. 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Kí ức chính là hình ảnh, sự việc đã qua, được trí nhớ ghi lại và gợi lên. Theo cuốn Từ điển tiếng Việt, kí ức tương tự như hồi ức, có nghĩa là “nhớ lại điều bản thân đã trải qua hoặc một cách có chủ định” [8; ]. Để khẳng định vai trò của kí ức nhà văn Tsinghiz Aimatop cho rằng: Nếu con người không có kí ức thì anh ta buộc phải xác định lại vị trí của mình trên Trái đất, nếu con người không có kinh nghiệm lịch sử của dân tộc mình và dân tộc khác thì anh ta sẽ đứng ngoài viễn cảnh lịch sử và chỉ có khả năng sống bằng hiện tại mà thôi” [10; ]. Đặc biệt, kí ức đóng vai trò quan trọng trong việc sáng tạo văn học. Trong cuốn Tâm lý học sáng tạo văn học, nhấn mạnh hồi ức/ ký ức chính là quyền lực mạnh mẽ để tạo nên sự thăng hoa nghệ thuật: “Một khi sự vật đã trở thành thích thú, toàn bộ tâm hồn sẽ được mở rộng và cảm thụ xâm nhập vào không hề đơn độc mà cùng với một màng lưới phức tạp của các .
