Trên cơ sở tóm tắt quá trình hình thành và phát triển của Tòa trọng tài thường trực La Haye, tác giả đã phân tích làm rõ vai trò của Tòa với tư cách là một trong những cơ quan giải quyết tranh chấp quốc tế được thành lập sớm nhất trong lịch sử thế giới hiện đại. | Nghiên Cứu & Trao Đổi Bành Quốc Tuấn Đại học Kinh tế - Luật, Đại học Quốc gia TP. HCM 1. Lịch sử hình thành và phát triển của Tòa trọng tài thường trực La Haye rên cơ sở tóm tắt quá trình hình thành và phát triển của Tòa trọng tài thường trực La Haye, tác giả đã phân tích làm rõ vai trò của Tòa với tư cách là một trong những cơ quan giải quyết tranh chấp quốc tế được thành lập sớm nhất trong lịch sử thế giới hiện đại. Bên cạnh đó, việc đi sâu phân tích phán quyết của Tòa trọng tài thường trực La Haye giải quyết tranh chấp chủ quyền đảo Palmas giữa Hà Lan và Mỹ, tác giả đã rút ra những bài học kinh nghiệm cho VN trong quá trình giải quyết tranh chấp chủ quyền biển đảo tại biển Đông. Trong việc giải quyết các tranh chấp quốc tế giữa các quốc gia, đặc biệt là tranh chấp liên quan đến chủ quyền lãnh thổ, thì Trọng tài là một trong những cơ chế thường xuyên được sử dụng bởi những ưu điểm của phương thức này. Trong quan hệ giữa các nước ở vùng Tây Nam Á, ở Trung Quốc, ở Ấn Độ từ xa xưa đã có ý tưởng về việc sử dụng một bên thứ ba làm trung gian giải quyết các tranh chấp giữa các quốc gia với nhau hoặc giữa các chủ thể trong nội bộ quốc gia với nhau. Tuy nhiên, châu Âu mới là nơi ý tưởng này hình thành và phát triển một cách mạnh mẽ nhất. Hình mẫu trọng tài hiện đại được ghi nhận lần đầu tiên trong Hiệp ước Jay ngày 19/11/1794 giữa Mỹ và Anh, quy định thành lập ba Ủy ban để giải quyết các vấn đề liên quan giữa hai nước sau cuộc chiến tranh giành độc lập của Mỹ. Năm 1872, Mỹ và Anh trên cơ sở Hiệp ước Washington năm 1871 đã dựa vào biện pháp trọng tài để giải quyết vụ Alabama, trong đó Mỹ kiện Anh vi phạm vai trò trung lập Từ khóa: Tòa trọng tài thường trực La Haye, PCA, tranh chấp chủ quyền, biển Đông. 50 PHÁT TRIỂN & HỘI NHẬP Số 4 (14) - Tháng 5-6/2012 của mình trong cuộc chiến tranh ly khai ở Mỹ. Tòa trọng tài gồm năm trọng tài viên do người đứng đầu các nước Anh, Mỹ, Brazil, Ý và Thụy Sĩ lựa chọn. Tòa trọng tài đã kết luận cho Mỹ thắng kiện và nước Anh phải .
