Bài viết trình bày kết quả nghiên cứu bốn coumarin là ostruthin, 8-methoxyostruthin, 7-hydroxycoumarin và 7- methoxycoumarin cùng với bốn acridon alkaloid là oriciacridon, 5-hydroxynoracronycin, citruscinin-I và glycocitrin-III, đã được phân lập từ rễ cây Xáo tam phân (Paramignya trimera). Cấu trúc của các hợp chất này được xác định bằng phổ 1D và 2D NMR. Kết quả thử hoạt tính gây độc tế bào ung thư gan HepG2 sử dụng phương pháp sulforhodamin B cho thấy các hợp chất này có hoạt tính yếu với IC50 từ 30,53 đến 62,90 µg/mL. | Tạp chí Khoa học ĐHQGHN: Khoa học Tự nhiên và Công nghệ, Tập 32, Số 4 (2016) 115-123 Coumarin và acridon alkaloid từ rễ cây Xáo tam phân (Paramignya trimera) Trịnh Hoàng Dương1,2, Trần Thu Phương2, Hà Diệu Ly1, Nguyễn Thụy Vy3, Đặng Văn Sơn4, Nguyễn Diệu Liên Hoa2,* 1 Viện Kiểm nghiệm thuốc Thành phố Hồ Chí Minh Khoa Hóa, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, ĐHQGHCM 3 Khoa Sinh và Công nghệ Sinh học, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, ĐHQGHCM 4 Viện Sinh học Nhiệt đới, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam 2 Nhận ngày 07 tháng 7 năm 2016 Chỉnh sửa ngày 20 tháng 8 năm 2016; Chấp nhận đăng ngày 01 tháng 9 năm 2016 Tóm tắt: Bốn coumarin là ostruthin, 8-methoxyostruthin, 7-hydroxycoumarin và 7methoxycoumarin cùng với bốn acridon alkaloid là oriciacridon, 5-hydroxynoracronycin, citruscinin-I và glycocitrin-III, đã được phân lập từ rễ cây Xáo tam phân (Paramignya trimera). Cấu trúc của các hợp chất này được xác định bằng phổ 1D và 2D NMR. Kết quả thử hoạt tính gây độc tế bào ung thư gan HepG2 sử dụng phương pháp sulforhodamin B cho thấy các hợp chất này có hoạt tính yếu với IC50 từ 30,53 đến 62,90 µg/mL. Từ khóa: Xáo tam phân (Paramignya trimera), phân lập, xác định cấu trúc, coumarin, acridon alkaloid, hoạt tính gây độc tế bào ung thư. 1. Tổng quan* có tác dụng giải nhiệt, bồi bổ sức khỏe, mát gan và đặt biệt là có khả năng trị ung thư. Xáo tam phân có tên khoa học là Paramignya trimera (Oliv.) Burkill, thuộc họ Cam quýt (Rutaceae). Cây dạng bụi trườn; gai dài, hơi cong xuống; cành không lông. Lá mọc cách, hình thuôn dài đến tròn dài hẹp, kích thước 10-18 1-2,5 cm, bìa nguyên hơi uốn xuống, gân phụ 8-10 cặp; cuống ngắn, dài 2-3 mm. Cụm hoa mọc ở nách gai. Hoa màu trắng ngà; đài 3 răng; cánh hoa 3, dài 4 mm; tiểu nhụy 3, rời nhau. Quả hình cầu, đường kính 14-15 mm [1]. Theo kinh nghiệm dân gian thì Xáo tam phân Trên thế giới chưa có công trình nghiên cứu nào công bố về thành phần hóa học và hoạt tính sinh học của loài cây này. Ở Việt Nam, đã có 8 nghiên cứu .
