Bài viết đã tổng hợp thành công azacrao ete có chứa tiểu dị vòng N-metylpehyđrotriazin từ dẫn xuất thioure và N-methylamoni axetat nhằm nghiên cứu ảnh hưởng của nhóm thế Nmetyl tới sự hình thành sản phẩm phản ứng và so sánh các đặc điểm cấu tạo phân tử của dẫn xuất N-metylpehyđrotriazin azacrao ete với dẫn xuất NH-pehyđrotriazin azacrao ete. | Tạp chí Khoa học ĐHQGHN: Khoa học Tự nhiên và Công nghệ, Tập 31, Số 1 (2015) 17-22 Sự tổng hợp và đặc điểm cấu tạo phân tử của N-Metyl và NH-pehyđrotriazinoaza-14-crao-4 ete Trương Hồng Hiếu1, Tô Hải Tùng2, Đào Thị Nhung2, Lê Tuấn Anh2,*, Soldatenkov A. 1 Viện Hóa học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, 18 Hoàng Quốc Việt, Hà Nội, Việt Nam 2 Khoa Hóa học, Trường Đại học Khoa học tự nhiên, ĐHQGHN, 19 Lê Thánh Tông, Hà Nội, Việt Nam 3 Bộ môn Hoá hữu cơ, Khoa Khoa học tự nhiên, Đại học Hữu nghị Mátxcơva, Liên Bang Nga Nhận ngày 27 tháng 3 năm 2014 Chỉnh sửa ngày 8 tháng 4 năm 2014; Chấp nhận đăng ngày 19 tháng 3 năm 2015 Tóm tắt: Các dẫn xuất NH-perhydrotriazinoaza crown ether được tổng hợp với hiệu suất cao từ các hợp chất diarylaldehyde, aminoacetate và thioure hoặc guanidine. Phản ứng đa tác nhân dạng này cũng được áp dụng thành công khi ngưng tụ ba tác nhân N-methylamine chloride, diarylaldehyde và thioure. Cấu tạo của sản phẩm N-methyl perhydrotriazinoaza crown ether (4) được nghiên cứu và khẳng định bởi phương pháp nhiễu xạ tia X đơn phân tử. Từ khóa: Phản ứng đa tác nhân, azacrown ether, NH-perhydrotriazinoaza crown ether, N-methyl perhydrotriazinoaza, thioure. 1. Mở đầu* nguyên tử oxy của vòng crao ete, thể tích vòng azacrao ete dao động trong khoảng 60 Å3. Các dẫn xuất azacrao ete tạo thành có chứa dị vòng NH-pehyđrotriazin có khả năng tạo phức cao với các ion kim loại chuyển tiếp [5] và thể hiện những hoạt tính sinh học hữu ích như kháng nấm và hoạt tính độc tế bào dòng tế bào ung thư cơ vân tim [3]. Trong các nghiên cứu trước [1-3], chúng tôi đã đề cập đến phương pháp tổng hợp các azacrao ete có chứa tiểu dị vòng triazin được tạo thành từ phản ứng ngưng tụ các dẫn xuất thioure hoặc guaniđin với amoni axetat. Phản ứng tạo thành sản phẩm azacrao ete chứa dị vòng NH-pehyđrotriazin với hiệu suất cao và đã nghiên cứu cấu trúc của phân tử azacrao ete thu được bằng phương pháp nhiễu xạ tia X đơn phân tử (single X-ray diffraction) [4], kết .
