Trang trì mật tông trên bộ tượng Di Đà Tam Tôn ở Chùa Thầy (Thiên Phúc Tự)

Bài viết Trang trì mật tông trên bộ tượng Di Đà Tam Tôn ở Chùa Thầy (Thiên Phúc Tự) trình bày nội dung về: Giới thiệu bộ tượng; Khái niệm về Di Đà Tam Tôn; Đồ án trang trí tiêu biểu trên bộ tượng Di Đà Tam Tôn,. . | Nghiªn cøu T«n gi¸o. Sè 4 - 2012 63 TRANG TRÝ MËT T¤NG TR£N Bé T­îng di ®µ tam t«n ë Chïa ThÇy (thiªn phóc tù) TriÖu ThÕ ViÖt(*) 1. Giíi thiÖu bé t­îng Bé t­îng Di §µ tam t«n ë Chïa ThÇy gåm mét t­îng PhËt A Di §µ ngåi gi÷a, hai vÞ Bå t¸t ngåi hai bªn. T­îng §¹i ThÕ ChÝ ë d¸ng ngåi kÕt giµ, t­îng Qu¸n ThÕ ¢m ë d¸ng Bå t¸t täa. ChÊt liÖu: gç phñ s¬n. VÞ trÝ: trªn tßa Chïa Th­îng, Chïa ThÇy. hai bªn, tay kÕt Ên biÓu thÞ sù ph©n ®«i cña 8 tÝnh. . Kh¸i niÖm vÒ PhËt A Di §µ: (S: Amitābha / Amitāyus) Amitābha: V« L­îng quang - “¸nh s¸ng v« l­îng”; Amitāyus: V« L­îng thä - “Thä mÖnh v« l­îng”. Ngoµi ra cßn cã 13 hång danh kh¸c Niªn ®¹i: §Ó nhËn râ h¬n niªn ®¹i thÓ (ThËp tam quang PhËt). PhËt A Di §µ trô sè t­ liÖu mµ Phan CÈm Th­îng vµ TrÇn Ph­¬ng. Ngµi cã 48 ®¹i nguyÖn ®Ó cøu lo¹i t­îng nµy chóng t«i c¨n cø theo mét L©m BiÒn ®· c«ng bè, theo ®ã bé t­îng Di §µ tam t«n ë Chïa ThÇy (Hµ Néi) cã niªn ®¹i kho¶ng ®Çu thÕ kØ XVII, sím h¬n c¸c bé t­îng cïng lo¹i cã niªn ®¹i thÕ kØ XVII. 2. Kh¸i niÖm vÒ Di §µ tam t«n Trung t«n lµ §øc PhËt A Di §µ, bªn tr¸i cña Ngµi lµ §øc Qu¸n ThÕ ¢m Bå t¸t, bªn ph¶i cña Ngµi lµ §øc §¹i ThÕ ChÝ Bå t¸t. Trong tranh hay t­îng, bé nµy th­êng xuÊt hiÖn kiÓu thøc nhÊt PhËt, nhÞ Bå t¸t víi sù biÓu thÞ 8 tÝnh (b¸t ®¹i). PhËt A Di §µ ngåi t­ thÕ ®¹i ®Þnh ë gi÷a, biÓu thÞ ®Çy ®ñ 8 tÝnh (b¸t ®¹i), Qu¸n ThÕ ¢m Bå t¸t vµ §¹i lùc §¹i ThÕ ChÝ Bå t¸t ®øng tr× câi Cùc L¹c (S: Sukhāvatī) ë T©y vít chóng sinh. . Kh¸i niÖm §¹i ThÕ ChÝ Bå t¸t: (S: Mahµsthµmaprµpta Bodhisattva) T¹i Trung Quèc, NhËt B¶n, ViÖt Nam, t­îng §¹i ThÕ ChÝ th­êng ®­îc vÏ t¹c ë bªn mÆt (bªn ph¶i - TG) bªn c¹nh ®øc PhËt A Di §µ. . Kh¸i niÖm vÒ Qu¸n ThÕ ¢m Bå t¸t: (S: Avalokiteshvara Bodhisattva) Trong PhËt gi¸o Trung Hoa, Qu¸n ThÕ ¢m Bå t¸t lµ mét trong bèn vÞ §¹i Bå t¸t (§¹i trÝ V¨n Thï s­ lîi, §¹i h¹nh Phæ HiÒn, §¹i lùc §¹i ThÕ ChÝ vµ H¶i, t¹i nói Phæ §µ. V× cã tró xø nh­ vËy nªn Qu¸n ThÕ ¢m ®­îc coi lµ vÞ cøu tinh *. TS., Đại học Mỹ thuật Công .