Lực lượng truyền giáo của đạo Tin Lành ở Trung Quốc (giai đoạn trước cách mạng văn hóa)

Bài viết Lực lượng truyền giáo của đạo Tin Lành ở Trung Quốc (giai đoạn trước cách mạng văn hóa) trình bày: Những giáo sĩ tiên phong; Các hội đoàn truyền giáo nước ngoài và hội Thánh Tin Lành trong nước ở Trung Quốc,. . | Nghiªn cøu T«n gi¸o. Sè 5 - 2012 55 t«n gi¸o ë n­íc ngoµi LùC L¦îNG TRUYÒN GI¸O CñA §¹O TIN LµNH ë TRUNG QUèC (GIAI §O¹N TR¦íC C¸CH M¹NG V¡N HãA) (PhÇn ®Çu) Vò ThÞ Thu Hµ(*) Më ®Çu Lùc l­îng truyÒn gi¸o cho chóng ta nhËn biÕt nguån gèc vµ b¶n chÊt cña mét t«n gi¸o tr­íc khi du nhËp vµo mét vïng ®Êt míi vµ lµ mét trong nh÷ng yÕu tè thÓ hiÖn sù ph¸t triÓn cña t«n gi¸o ®ã. Víi Trung Anh - Anh Trung ®Çu tiªn ë Trung Quèc gåm 6 quyÓn lín, trë thµnh ng­êi tiªn phong trong lÜnh vùc giao l­u v¨n hãa gi÷a Trung Quèc víi Ph­¬ng T©y thêi k× cËn ®¹i(1). Ngµy 01/8/1807, sau khi ®­îc phong mét lùc l­îng truyÒn gi¸o ®«ng ®¶o vµ môc s­ kh«ng l©u, Robert Morrison lËp viÖc sö dông ph­¬ng thøc truyÒn gi¸o Ngµy 8 th¸ng 9 n¨m 1807, «ng ®Æt ch©n dåi dµo vÒ nh©n lùc vµ vËt lùc céng víi phï hîp, thÝch nghi víi v¨n hãa, x· héi b¶n ®Þa lµ nh÷ng yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu gióp mét t«n gi¸o cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn mét c¸ch bÒn v÷ng t¹i mét vïng ®Êt míi. Trong bµi viÕt nµy, t¸c gi¶ tËp trung t×m hiÓu lùc l­îng truyÒn gi¸o cña ®¹o Tin Lµnh t¹i Trung Quèc cã nguån gèc tõ ®©u vµ sù ph¸t triÓn cña nã ra sao sau khi truyÒn vµo Trung Quèc? 1. Nh÷ng gi¸o sÜ tiªn phong Robert Morrison (1782 - 1834) Robert Morrison lµ gi¸o sÜ truyÒn gi¸o ®¹o Tin Lµnh ®Çu tiªn ®­îc Ph­¬ng T©y cö ®Õn Trung Quèc, lµ ng­êi ®Æt nÒn mãng cho ®¹o Tin Lµnh ë Trung Quèc, lµ häc gi¶ ®Çu tiªn dÞch bé Kinh Th¸nh ra tiÕng H¸n. ¤ng còng lµ ng­êi phiªn dÞch, ®¹i diÖn giao thiÖp víi bªn ngoµi vÒ chÝnh trÞ, th­¬ng vô cña C«ng ti §«ng Ên - mét c«ng ti cña n­íc Anh ®ãng t¹i Ma Cao. ¤ng cßn tù biªn tËp bé Tõ ®iÓn tøc ®­îc cö sang Trung Quèc truyÒn gi¸o. ®Õn Qu¶ng Ch©u. Ban ®Çu, Robert Morrison võa lµm phiªn dÞch t¹i C«ng ti §«ng Ên võa tiÕn hµnh ho¹t ®éng truyÒn gi¸o. Do th©m nhËp vµo Trung Quèc truyÒn gi¸o v« cïng khã nªn n¨m 1813 Morrison ®· kiÕn nghÞ víi Héi TruyÒn gi¸o Lu©n §«n lÊy khu vùc phÝa ®«ng Ên §é lµm ph¹m vi truyÒn gi¸o, hîp thµnh Héi TruyÒn gi¸o phÝa ngoµi S«ng H»ng, ®ång thêi ®Ò xuÊt “KÕ .