Về vấn đề Phật giáo ở Tây Thiên (Vĩnh Phúc)

Bài viết Về vấn đề Phật giáo ở Tây Thiên (Vĩnh Phúc) trình bày nội dung về: Tây Thiên - Nơi tiếp nhận Phật giáo sớm nhất ở Việt Nam; Phật Mẫu hay Quốc Mẫu Tây Thiên; Kết luận,. bài viết. | Nghiªn cøu T«n gi¸o. Sè 6 - 2012 34 VÒ VÊN §Ò PHËT GI¸O ë T¢Y THI£N (VÜNH PHóC) Lª ThÞ V©n Anh(*) DÉn luËn Còng nh­ c¸c ®Þa danh ë B¾c Bé nh­ B¾c Ninh, Hµ T©y (cò) PhËt gi¸o cã mÆt ë T©y Thiªn (VÜnh Phóc) tõ rÊt sím. VÊn ®Ò nµy ®· ®­îc c¸c nhµ nghiªn cøu lµm râ. Theo Lª M¹nh Th¸t th× c¸c nhµ s­ Ên §é cã mÆt ë Giao Ch©u, Giao ChØ tõ thÕ kØ III tr­íc C«ng nguyªn (TCN). ¤ng ®­a ra b»ng chøng th«ng qua cuèn “LÜnh Nam ChÝch Qu¸i” mµ cô thÓ lµ truyÖn “Chö §ång Tö- Tiªn Dung” ®Ó lµm râ vÊn ®Ò nµy. ¤ng ®· l­u ý chóng ta chi tiÕt viÖc Chö §ång Tö ®i tu Sau khi ®i tu, §ång Tö trë vÒ, gi¶ng l¹i ®¹o PhËt, Tiªn Dung bÌn gi¸c ngé, bá phè ph­êng, c¬ nghiÖp, råi c¶ hai t×m thÇy häc ®¹o”(1). C©u chuyÖn Chö §ång Tö - Tiªn Dung xuÊt gia ®i tu g¾n víi lÞch sö PhËt gi¸o ViÖt Nam ë thÕ kØ III TCN (kho¶ng 247 - 232) khi ph¸i ®oµn Sona ®i truyÒn gi¸o ë vïng Suvanbhumi - tøc vïng §«ng Nam ¸ lôc ®Þa. Theo s¸ch §¹o gi¸o nguyªn l­u (1845) cña An Thiªn th×: “Trong am cã nhµ s­ tªn lµ PhËt Quang, ®ã lµ ng­êi Thiªn Tróc, tuæi h¬n 40, truyÒn ph¸p cho §ång Tö”. NhiÒu ®Þa danh ®· ®­îc chØ ra sau c¸c nghiªn cøu nµy nh­ Cöa Sãt (Hµ TÜnh), Cöu Ch©n (Thanh Hãa), Luy L©u (ThuËn Thµnh, B¾c Ninh), Yªn Tö (Qu¶ng Ninh) vµ ®Æc biÖt lµ T©y Thiªn (VÜnh Phóc). VËy, chóng ta cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng cïng víi nh÷ng ®Þa danh kh¸c th× T©y Thiªn cña VÜnh Phóc lµ mét trong “c¸i n«i” cña PhËt gi¸o ViÖt Nam. 1. T©y Thiªn - n¬i tiÕp nhËn PhËt gi¸o sím nhÊt ë ViÖt Nam? . Nh÷ng dßng sö liÖu Nhµ b¸c häc Lª Quý §«n, ë thÕ kØ XVIII, trong KiÕn v¨n tiÓu lôc ®· m« t¶ vÒ c¶nh chïa ë T©y Thiªn nh­ sau: “.S­ên nói cã chïa T©y Thiªn Cæ Tù, tre xanh, th«ng tèt, c¶nh s¾c thanh nh· réng r·i, trªn ®Ønh nói cao l¹i cã chïa §ång Cæ, võa lªn võa xuèng ph¶i mÊt hai ngµy. Tõ phÝa t¶ khe Gi¶i Oan trÌo lªn nói ®Õn hå Sen, n­íc xanh biÕc, trong hå cã thø ®¸ l¹ vµ cã sen ®á, hoa në bèn mïa, hai bªn ngoµi hå, suèi tõ s­ên nói ch¶y ra, bªn tr¸i gäi lµ suèi B¹c, ph¸t nguyªn tõ khe ®¸ ®Ønh nói ch¶y xuèng, tr«ng