Mộ táng của người Việt: Cõi Thiên và Phần thực

Bài viết Mộ táng của người Việt: Cõi Thiên và Phần thực trình bày về sự sáng tạo ra truyền thống văn hóa riêng của 54 dân tộc; Một số hình thức mai táng trên thế giới; Tập tục bốc mộ và những vấn đề đặt ra hiện nay; Kết luận,. bài viết. | Nghiªn cøu T«n gi¸o. Sè 9 - 2012 39 Mé T¸NG CñA NG¦êI VIÖT: CâI THI£NG Vµ PHÇN THùC Vò Tr­êng Giang(*) iÖt Nam cã 54 téc ng­êi, mçi téc t¸ng), ®èt (háa t¸ng), ®Ó x¸c tù ph©n hñy v¨n hãa riªng cña m×nh, truyÒn thèng ®ã x¸c cho chim, thó ¨n thÞt (®iÓu t¸ng). V ng­êi ®Òu s¸ng t¹o ra truyÒn thèng ®­îc h×nh thµnh trong qu¸ tr×nh lÞch sö, trë thµnh tËp qu¸n, nÕp sèng, b¶n s¾c téc ng­êi, gãp phÇn t¹o nªn tÝnh ®a d¹ng vµ phong phó cña v¨n hãa ViÖt Nam. (thiªn t¸ng), th¶ tr«i s«ng (thñy t¸ng), ®Ó D­íi ®©y, chóng t«i sÏ lÇn l­ît tr×nh bµy kh¸i qu¸t tõng h×nh thøc mai t¸ng. §Þa t¸ng (thæ t¸ng) Trong c¸c h×nh thøc mai t¸ng kÓ trªn Trong nh÷ng phong tôc tËp qu¸n liªn th× ®Þa t¸ng (thæ t¸ng) lµ h×nh thøc phæ qu¸t, c¸c téc ng­êi cã nh÷ng ®iÓm chung sinh sèng b»ng ph­¬ng thøc g× vÉn lu«n quan ®Õn chu tr×nh ®êi ng­êi, nh×n kh¸i lµ nh÷ng nghi lÔ liªn quan ®Õn sinh ®Î, h«n nh©n, tang ma (mét sè téc ng­êi cã nh÷ng nghi lÔ kh¸c rÊt quan träng nh­ ng­êi Dao cã tôc CÊp s¾c ). VÒ nghi lÔ tang ma, theo c¸c nhµ d©n téc häc, “ma chay” lµ thuËt ng÷ dïng ®Ó biÓu thÞ toµn bé lÔ nghi t«n gi¸o cã liªn quan ®Õn ng­êi chÕt vµ c¸c tÝn ng­ìng g¾n liÒn víi c¸c nghi lÔ ®ã. Thùc ra, “ma” vµ “chay” lµ hai kh¸i niÖm riªng biÖt: “ma” lµ lµm nh÷ng thñ tôc ®èi víi phÇn x¸c, “chay” lµ lµm nh÷ng thñ tôc ®èi víi phÇn hån. 1. Mét sè h×nh thøc mai t¸ng trªn thÕ giíi Do nh÷ng ®Æc ®iÓm cña kh«ng gian sinh tån, tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, truyÒn thèng v¨n hãa, tÝn ng­ìng, t«n gi¸o vµ qu¸ tr×nh giao l­u, tiÕp xóc v¨n hãa nªn c¸c téc ng­êi trªn thÕ giíi cã nhiÒu h×nh thøc lµm ma: ch«n (®Þa biÕn h¬n c¶. “Cã lÏ ®ã lµ do con ng­êi dï g¾n bã víi ®Êt ®ai. Thuë x­a con ng­êi chñ yÕu sinh sèng b»ng ch¨n nu«i vµ trån trät. §èi víi c¸c c­ d©n n«ng nghiÖp, sù g¾n bã víi ®Êt ®ai khiÕn hä b¾t ®Çu sïng b¸i c¸c vÞ thÇn ®Êt, hä cã thÓ cho ®Êt ®ai lµ mÑ cña v¹n vËt vµ con ng­êi còng n¶y sinh tõ ®Êt. ThÇn §Êt chiÕm mét vÞ trÝ quan träng trong c¸c hÖ thèng ®a thÇn gi¸o Hån khÝ quy .