Mối quan hệ giữa tôn giáo với đạo đức ở Việt Nam trong thời kì đổi mới

Bài viết Mối quan hệ giữa tôn giáo với đạo đức ở Việt Nam trong thời kì đổi mới trình bày các vấn đề: Đạo đức, những nguyên tắc, quy tắc, chuẩn mực xã hội nhằm điều chỉnh và đánh giá cách ứng xử của con người trong mối quan hệ với nhau và với xã hội; Tôn giáo và đạo đức thuộc kiến trúc thượng tầng xã hội và biến đổi theo sự biến đổi của cơ sở hạn tầng xã hội,. . | Nghiªn cøu T«n gi¸o. Sè 11 - 2012 3 T«n gi¸o - vÊn ®Ò lÝ luËn vµ thùc tiÔn mèi Quan hÖ gi÷a t«n gi¸o víi ®¹o ®øc ë ViÖt Nam trong thêi k× ®æi míi Lª V¨n Lîi(*) rong lÞch sö, ®· cã nhiÒu nhiÒu nhµ trÇn thÕ ®· mang h×nh thøc nh÷ng lùc quan hÖ gi÷a t«n gi¸o víi ®¹o ®øc. XuÊt Trªn thùc tÕ, ®¹o ®øc vµ t«n gi¸o ®Òu T nghiªn cøu t×m c¸ch kiÕn gi¶i mèi l­îng siªu trÇn thÕ”(1). ph¸t tõ nh÷ng lËp tr­êng vµ quan niÖm chøa ®ùng nh÷ng c¶m thøc lu©n lÝ mµ ë niÖm cña c¸c nhµ nghiªn cøu vÒ mèi cña t×nh yªu th­¬ng vµ tr¸ch nhiÖm. C¸c kh¸c nhau vÒ t«n gi¸o vµ ®¹o ®øc, quan quan hÖ gi÷a t«n gi¸o víi ®¹o ®øc còng rÊt kh¸c nhau. Víi quan ®iÓm duy vËt vÒ lÞch sö, c¸c nhµ kinh ®iÓn cña chñ nghÜa M¸c kh¼ng ®Þnh r»ng c¶ ®¹o ®øc vµ t«n gi¸o ®Òu do con ng­êi t¹o ra chø kh«ng ph¶i lµ s¶n phÈm cña lùc l­îng siªu nhiªn nµo ®ã ngoµi x· héi. Theo c¸c «ng, c¶ t«n gi¸o vµ ®¹o ®øc ®Òu lµ nh÷ng h×nh th¸i ý thøc, ®ång thêi lµ nh÷ng bé phËn cña kiÕn tróc th­îng tÇng x· héi trong nh÷ng h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi nhÊt ®Þnh. Víi t­ c¸ch lµ mét h×nh th¸i ý thøc x· héi, ®¹o ®øc lµ tËp hîp nh÷ng nguyªn t¾c, quy t¾c, chuÈn mùc x· héi nh»m ®iÒu chØnh vµ ®¸nh gi¸ c¸ch øng xö cña con ng­êi trong quan hÖ víi nhau vµ quan hÖ víi x· héi. Chóng ®­îc thùc hiÖn bëi niÒm tin c¸ nh©n, bëi truyÒn thèng vµ søc m¹nh cña d­ luËn x· héi. Cßn t«n gi¸o, xÐt d­íi gãc ®é nhËn thøc luËn, “ch¼ng qua chØ lµ sù ph¶n ¸nh h­ ¶o - vµo trong ®Çu ãc cña con ng­êi - cña nh÷ng lùc l­îng ë bªn ngoµi chi phèi cuéc sèng hµng ngµy cña hä; chØ lµ sù ph¶n ¸nh trong ®ã nh÷ng lùc l­îng ë ®ã chøa ®ùng nh÷ng t×nh c¶m nång nµn gi¸ trÞ, chuÈn mùc ®¹o ®øc tån t¹i ®­îc lµ nhê chóng th©m nhËp vµ thÊm s©u vµo t©m hån con ng­êi, nh­ nh÷ng nhu cÇu tÊt yÕu, cao c¶ cña mçi ng­êi, ®­îc con ng­êi xem ®ã lµ th­íc ®o phÈm gi¸, lµ nghÜa vô cña ®¹o lµm ng­êi. Nãi ®Õn t«n gi¸o lµ nãi ®Õn tiÕng gäi toµn x­ng h·y tho¸t khái hoµn c¶nh bÞ rµng buéc, bÞ lÖ thuéc vµ mÊt tù do. H­íng ®Õn ®¸p øng nhu cÇu tho¸t khái nh÷ng ®au khæ cña con .