Bài viết nghiên cứu về việc tăng cường biểu hiện kháng nguyên GP5 của virus PRRS biểu hiện ở thực vật bằng cách phát triển cấu trúc vector dựa trên virus thực vật. Cấu trúc vector được thiết kế mang genome của virus TMV (Tobaco Mosaic Virus) tái tổ hợp với GP5 dưới sự điều khiển của promoter cảm ứng nhiệt , phân lập từ Arabidopsis thaliana hoặc promoter cơ định 35S. Hiệu quả của các vector biểu hiện sẽ được đánh giá phân tích trong các dòng tế bào thuốc lá BY-2. | Tạp chí Công nghệ Sinh học 14(3): 491-497, 2016 THIẾT KẾ VECTOR TĂNG CƯỜNG BIỂU HIỆN KHÁNG NGUYÊN GP5 CỦA VIRUS PRRS TRONG TẾ BÀO THỰC VẬT Đào Thị Sen1,2, Nguyễn Chi Mai3, Lê Quỳnh Liên3, Trần Mỹ Linh3, Chu Hoàng Hà1, Nguyễn Tường Vân1 1 Viện Công nghệ sinh học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 3 Viện Hóa sinh biển, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam 2 Ngày nhận bài: Ngày nhận đăng: TÓM TẮT Phát triển vaccine thực vật hiện đang được coi là một giải pháp trợ giúp hiệu quả, an toàn và kịp thời để chống lại các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm ở người và động vật. Tuy nhiên, sản xuất các kháng nguyên hay vaccine tiểu đơn vị trong thực vật vẫn còn hạn chế vì mức độ biểu hiện thấp. Việc sử dụng vector dựa trên virus thực vật dưới sự điều khiển của promoter đặc hiệu là một trong những giải pháp giúp tăng cường biểu hiện. Áp dụng giải pháp này, cấu trúc vector biểu hiện GP5 của virus PRRS dựa trên virus khảm thuốc lá TMV và promoter cảm ứng nhiệt Hsp . (pHsp-TMV-GP5) đã được thiết kế. Kết quả đánh giá bước đầu khả năng phát triển của các dòng tế bào thuốc lá BY-2 được chuyển cấu trúc vector trên cho thấy không có ảnh hưởng tiêu cực nào. Khi biến nạp vector pHsp-TMVGP5 vào tế bào thuốc lá BY-2, biểu hiện GP5 không những được tăng cường mà còn được điều khiển chặt chẽ bởi promoter cảm ứng nhiệt Hsp . Tế bào chuyển gen có thể phát triển bình thường sau 01 tuần nuôi cấy. Trong khi đó, tế bào BY-2 mang cấu trúc TMV-GP5 dưới sự điều khiển của promoter cơ định 35S (pCB-35S-TMV-GP5) có tốc độ phát triển chậm hơn. Những kết quả này sẽ là tiền đề cho các nghiên cứu tiếp theo nhằm đánh giá khả năng biểu hiện của GP5, khả năng đáp ứng miễn dịch và hiệu quả kinh tế của việc sử dụng vector này. Từ khóa: GP5 của PRRSV, promoter cảm ứng, tế bào BY-2, vaccine thực vật, TMV. MỞ ĐẦU Sử dụng các cấu trúc vector biểu hiện dựa trên virus thực vật đang được đánh giá là một giải pháp tiềm năng nhờ khả năng tự tái bản hệ