Bài viết này cập nhật hệ thống phân loại mới và thành phần loài giun đầu gai ký sinh ở động vật Việt Nam. Cho đến nay, 72 loài thuộc 34 giống, 15 họ, 8 bộ của 3 lớp (Archiacanthocephala, Eoacanthocephala, Palaeacanthocephala) đã được phát hiện. Trong đó, 13 loài ký sinh ở cá nước ngọt, 21 loài ở cá biển, 3 loài ở ếch nhái, 5 loài ở bò sát, 29 loài ở chim và 5 loài ở thú. Danh sách thành phần loài giun đầu gai ký sinh ở động vật Việt Nam cùng với dẫn liệu về vật chủ và phân bố của chúng được cung cấp trong bài báo này. | TAP CHI SINH HOC 2015, Cập nhật thành phần loài37(3): giun 384-394 đầu gai DOI: DOI: CẬP NHẬT THÀNH PHẦN LOÀI GIUN ĐẦU GAI (Acanthocephala) KÝ SINH Ở ĐỘNG VẬT VIỆT NAM Nguyễn Văn Hà Viện Sinh thái và Tài nguyên sinh vật, VAST, nvha@ TÓM TẮT: Giun đầu gai (Acanthocephala) là ngành động vật không xương sống, đặc trưng bởi cấu trúc vòi có gai ở phần đầu. Ở Việt Nam, giun đầu gai đã được nghiên cứu khoảng 50 năm trước đây. Hệ thống phân loại đầu tiên về giun đầu gai bao gồm 26 loài, 10 giống, 5 họ, 3 bộ ký sinh ở chim và thú ở Việt Nam đã được công bố cách đây 40 năm. Hệ thống này không bao gồm các loài ký sinh ở cá. Trong những năm gần đây, nhiều loài giun đầu gai mới được phát hiện từ các lớp động vật có xương sống. Hơn nữa, hệ thống phân loại giun đầu gai đã có nhiều thay đổi. Bài viết này cập nhật hệ thống phân loại mới và thành phần loài giun đầu gai ký sinh ở động vật Việt Nam. Cho đến nay, 72 loài thuộc 34 giống, 15 họ, 8 bộ của 3 lớp (Archiacanthocephala, Eoacanthocephala, Palaeacanthocephala) đã được phát hiện. Trong đó, 13 loài ký sinh ở cá nước ngọt, 21 loài ở cá biển, 3 loài ở ếch nhái, 5 loài ở bò sát, 29 loài ở chim và 5 loài ở thú. Danh sách thành phần loài giun đầu gai ký sinh ở động vật Việt Nam cùng với dẫn liệu về vật chủ và phân bố của chúng được cung cấp trong bài báo này. Từ khóa: Acanthocephala, giun đầu gai, thành phần loài, hệ thống phân loại, Việt Nam MỞ ĐẦU Ngành Giun đầu gai (Acanthocephala Kohlreuther, 1771) là động vật ký sinh đặc trưng bởi cấu trúc vòi có gai ở phần đầu. Vòi có thể co-duỗi hoặc thụt hẳn vào trong cơ thể. Trên vòi có các móc bám và gai xếp theo hàng dọc hoặc xoắn ốc giúp giun đầu gai bám chắc vào nhu mô ruột vật chủ. Bề mặt cơ thể của đa số các loài được phủ gai một phần hoặc toàn bộ cơ thể. Khu hệ giun đầu gai được nghiên cứu từ đầu thế kỷ 18. Phần lớn các loài phát hiện trong thời kỳ đầu được xếp vào giống Echinorhynchus. Hamann (1892) [18] nhận thấy sự
