Trong bài viết này, chúng tôi khảo sát và nhận dạng các conotoxin tự nhiên trong nọc của 8 loài ốc thu thập được ở vùng biển Nha Trang và nghiên cứu tạo conotoxin tái tổ hợp có hoạt tính giảm đau nhằm định hướng ứng dụng trong y dược học. | TAP CHI SINH HOC 264-268 Conotoxin từ nọc2016, ốc cối38(2): biển (Conus) DOI: CONOTOXIN TỪ NỌC ỐC CỐI BIỂN (Conus) VÀ ỨNG DỤNG CỦA CHÚNG TRONG Y DƯỢC HỌC Lê Thị Bích Thảo1, Bùi Thị Huyền1, Đoàn Việt Bình1, Nguyễn Thị Kim Dung1, Nguyễn Thị Minh Phương1, Đỗ Hữu Chí1, Bùi Quang Nghị2, Nguyễn Bích Nhi1, Phan Văn Chi1 1 Viện Công nghệ Sinh học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, *lethao@ 2 Viện Hải Dương học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam TÓM TẮT: Những conotoxin có trong nọc của loài ốc cối biển rất đa dạng về cấu trúc, giàu liên kết disulfide và khoá chọn lọc điện áp hoặc phối tử của các kênh ion nên được ứng dụng làm thuốc giảm đau. Chúng tôi đã khảo sát các conotoxin trong nọc của 8 loài ốc cối của Việt Nam bằng phân tích sắc ký lỏng nano kết nối khối phổ. Để ứng dụng trong y dược, ω-conotoxin MVIIA tái tổ hợp đã được biểu hiện ở E. coli và xác định hoạt tính giảm đau trên các mô hình thử nghiệm ở chuột. Kết quả là các conotoxin tự nhiên nhận diện được đều thuộc các siêu họ O, M, A và một số peptide nhỏ chưa biết vì thiếu dữ liệu DNA và protein. MVIIA tái tổ hợp (CTX) đã được biểu hiện dung hợp với thioredoxin có trọng lượng phân tử khoảng kDa (Trx-CTX) và peptide CTX tinh sạch có kích thước < 3 kDa sau khi loại bỏ thioredoxin và histag. Cả peptide CTX và protein dung hợp Trx-CTX đều có hoạt tính giảm đau như lidocain và morphine. Do vậy, conotoxin tái tổ hợp này có tiềm năng làm thuốc cho điều trị giảm đau hiệu quả. Từ khóa: Conotoxin, ốc cối, protein/peptide, protein tái tổ hợp, ω-conotoxin. MỞ ĐẦU Các loài ôc cối trong giống Conus thuộc họ Conidae, phân bố chủ yếu ở các vùng biển nhiệt đới với khoảng 700 loài [22, 5]. Trong nọc của mỗi loài ốc cối có chứa trên conopeptide, trong đó, mới chỉ gần 0,1% được nghiên cứu về mặt dược lý, là các protein màng điển hình với độ đặc hiệu cao [15]. Conopeptide có khả năng gắn đặc hiệu với các receptor màng khác nhau, các kênh ion, các chất vận .
