Trong bài báo này, chúng tôi đã phân tích di truyền phân tử phát hiện đột biến trên gen CYP21A2 ở 2 bệnh nhân CAH người Việt Nam được chẩn đoán lâm sàng và hóa sinh ban đầu là thiếu hụt 21-hydroxylase. Các kĩ thuật PCR và MLPA (multiplex ligation probe amplification) được kết hợp sử dụng để phát hiện các đột biến mất đoạn/lặp đoạn trên toàn bộ gen. Giải trình tự gen để phát hiện các đột biến đơn trên gen CYP21A. | TẠP CHÍ SINH HỌC, 2013, 35(2): 248-254 PHÁT HIỆN 3 ĐỘT BIẾN TRÊN GEN CYP21 Ở BỆNH NHÂN VIỆT NAM CÓ HIỆN TƯỢNG TĂNG SẢN THƯỢNG THẬN BẨM SINH Lê Bắc Việt1,2, Nguyễn Thị Phương Mai3, Nguyễn Huy Hoàng1,2* 1 Viện Nghiên cứu hệ gen, Viện Hàn lâm KH & CN Việt Nam, *nhhoang@ 2 Viện Công nghệ sinh học, Viện Hàn lâm KH & CN Việt Nam 3 Bệnh viện Nhi trung ương TÓM TẮT: Tăng sản thượng thận bẩm sinh (congenital adrenal hyperplasia-CAH) là bệnh rối loạn chuyển hóa steroid hormone tuyến thượng thận, hơn 90% trường hợp mắc bệnh bắt nguồn từ sự suy giảm 21-hydroxylase (CYP21A2). Sự mất hoặc giảm hoạt tính enzyme dẫn đến tích lũy các tiền chất trung gian (progesterone và 17-hydroxyprogesterone) trong quá trình trao đổi chất gây ra việc androgen được sản sinh ra quá nhiều, từ đó dẫn đến sự nam hóa mạnh ở bệnh nhân. Chúng tôi sử dụng kỹ thuật MLPA (multiplex ligation probe amplification), PCR (polymerase chain reaction) và giải trình tự gen để phân tích toàn bộ đoạn gen CYP21A2 nhằm xác định các đột biến. Kết quả phân tích trình tự gen CYP21A2 từ 2 bệnh nhân đã chỉ ra 3 đột biến là: đột biến mất đoạn lớn (30 kb deletion), đột biến trượt khung I2 (I2 splice) và đột biến mất 1 nucleotide A ở vị trí 1584 ở exon 7 trên đoạn gen (). Đột biến đã làm dịch khung dịch mã dẫn đến làm mất hoàn toàn hoạt tính enzyme CYP21A2. Kết quả này đã giải thích mối tương quan giữa kiểu gen và kiểu hình của bệnh nhân có hiện tượng tăng sản thượng thận bẩm sinh và dựa vào kết quả này, các bác sĩ có thể đưa ra tư vấn về di truyền cũng như hướng điều trị đối với bệnh nhân. Từ khóa: Đột biến , đột biến trượt khung I2, đột biến mất đoạn 30kb, gen CYP21A1P, gen CYP21A2, tăng sản thượng thận bẩm sinh (CAH), 21-hydroxylase. MỞ ĐẦU Tăng sản thượng thận bẩm sinh (congenital adrenal hyperplasia, CAH) là một bệnh di truyền bao gồm một nhóm các rối loạn tính trạng lặn trong quá trình sinh tổng hợp steroid hormone tuyến thượng thận, xảy ra do sự thiếu hụt các loại enzyme thiết
