Trong bài báo này, chúng tôi đề cập đến đặc điểm sinh học và khả năng tạo CHHBMSH của chủng Rhodococcus ruber TD2 phân lập từ bãi biển Thùy Dương, Vũng Tàu, nhằm đưa ra cơ sở dữ liệu để định hướng ứng dụng chủng TD2 trong xử lý ô nhiễm dầu ven biển Việt Nam. | TẠP CHÍ SINH HỌC 2013, 35(4): 454-460 VI KHUẨN TẠO CHẤT HOẠT HÓA BỀ MẶT SINH HỌC Rhodococcus ruber TD2 PHÂN LẬP TỪ NƯỚC Ô NHIỄM DẦU VEN BIỂN VŨNG TÀU Lại Thúy Hiền*, Nguyễn Thị Yên, Vương Thị Nga Viện Công nghệ sinh học, Viện Hàn Lâm KH và CN Việt Nam, * TÓM TẮT: Chất hoạt hóa bề mặt sinh học (CHHBMSH) được tổng hợp chủ yếu bởi vi khuẩn thuộc chi Rhodococcus thường là glycolipids, trehalose lipids. Với các ưu điểm vượt trội hơn so với CHHBM hóa học và CHHBMSH từ vi sinh vật khác, thế giới đã có nhiều nghiên cứu về CHHBMSH từ chi này nhằm ứng dụng trong các lĩnh vực công nghệ mới như xử lý môi trường, cải thiện cấu trúc vật liệu polymer và y học. Chủng vi khuẩn TD2 phân lập từ nước biển nhiễm dầu Vũng Tàu có khả năng tạo chất hoạt hóa bề mặt sinh học. Chủng vi khuẩn TD2 có tế bào hình que, thuộc nhóm vi khuẩn gram dương, không tạo bào tử. Phân loại chủng vi khuẩn TD2 bằng phương pháp phân tích trình tự gen 16S-rRNA xác định chủng vi khuẩn này tương đồng 100% với loài Rhodococcus ruber. Nghiên cứu các yếu tố môi trường ảnh hưởng đến quá trình sinh trưởng và tạo CHHBMSH cho thấy chủng TD2 tạo CHHBMSH cao ở điều kiện phù hợp với nhiệt độ 30oC, pH 8-9, nồng độ NaCl 1-2%, nguồn carbon là dầu oliu, chỉ số nhũ hóa E24 đạt 94%. Trên môi trường nuôi cấy phù hợp đã xác định trên, hàm lượng CHHBMSH thô do TD2 tạo ra là 13,7 g/l. Kết quả phân tích bằng GC-MS cho thấy, CHHBMSH do chủng TD2 tạo ra là ester của acid béo Hexadecenoic hoặc Hexanedioic acid bis 2-ethylhexyl với cấu trúc phân tử gồm nhiều nhóm –OH và C=O. Từ khóa: Rhodococcus ruber, acid béo, chất hoạt hóa bề mặt sinh học, chỉ số nhũ hóa E24, dầu oliu. MỞ ĐẦU Chất hoạt hóa bề mặt sinh học (CHHBMSH) là những hợp chất có cấu trúc đa dạng về hoạt tính bề mặt được tổng hợp bởi vi sinh vật. Tất cả CHHBMSH là hợp chất lưỡng cực, có cấu tạo gồm một nhóm ưa nước (thường là phân tử đường hoặc amino acid) và một nhóm kị nước (thường là acid béo). Do cấu tạo phân cực, CHHBMSH có xu hướng co cụm tại bề mặt và .
