Trong bài viết này, chúng tôi trình bày kết quả thiết kế cấu trúc vector RNAi mang đoạn gen coat protein (CP) của SMV và BYMV nhằm phục vụ tạo cây đậu tương chuyển gen kháng virus. . | TẠP CHÍ SINH HỌC 2013, 35(3se): 129-135 THIẾT KẾ VECTOR MANG CẤU TRÚC RNAi CHỨA VÙNG GEN COAT PROTEIN CỦA VIRUS SMV VÀ BYMV Lò Thị Mai Thu1, Phạm Thanh Tùng2, Lê Văn Sơn2, Chu Hoàng Hà2, Chu Hoàng Mậu3* 1 Trường Đại học Tây Bắc Viện Công nghệ sinh học, Viện Hàn lâm KH & CN Việt Nam 3 Trường Đại học Sư phạm, Đại học Thái Nguyên; *mauchdhtn@ 2 TÓM TẮT: SMV và BYMV là hai loại virus điển hình gây bệnh khảm lá ở đậu tương, hiện nay, trong ngành sản xuất đậu tương mới dừng lại ở các biện pháp phòng mà chưa có thuốc trị hai loại virus này. RNAi được xem là một kỹ thuật hiện đại và hữu hiệu chống lại các bệnh do virus gây ra ở thực vật, tính hiệu quả của kỹ thuật RNAi thể hiện ở việc tạo cây trồng kháng virus bằng cách chuyển các gen có nguồn gốc từ chính virus gây bệnh. Với mục đích cải thiện khả năng kháng virus SMV và BYMV của cây đậu tương Việt Nam bằng kỹ thuật chuyển gen, trong nghiên cứu này chúng tôi trình bày kết quả thiết kế vector chuyển gen (pGWSMV-BYMV-CPi) mang cấu trúc RNAi-CPi của SMV và BYMV. Đoạn CPi là trình tự bảo thủ của gen CP ở SMV và BYMV có kích thước 573 bp. Tạo được dòng vi khuẩn A. umefaciens mang cấu trúc pGWSMV-BYMV-CPi sử dụng để lây nhiễm vào mô tổn thương nách lá mầm nhằm tạo các dòng cây đậu tương chuyển gen kháng virus SMV và BYMV. Từ khóa: Bệnh khảm lá, BYMV, đậu tương, gen CP, SMV. MỞ ĐẦU Kết quả điều tra về bệnh trên cây trồng ở Việt Nam đã xác định được 20 loại bệnh hại, trong đó, các bệnh do nhiễm virus đã gây tổn thất lớn cho năng suất đậu tương và hiện nay vẫn chưa có biện pháp phòng trừ hiệu quả các bệnh do virus. Đậu tương là một trong số các cây trồng dễ bị nhiễm nhiều loại virus, như bệnh khảm (soybean mosaic virus-SMV), bệnh khảm vàng (bean yellow mosaic virus-BYMV), bệnh xoăn lá và một số bệnh virus trên lá khác. Vì vậy, nghiên cứu tạo cây đậu tương kháng virus phục vụ công tác chọn tạo giống đậu tương sạch bệnh là rất cần thiết. SMV và BYMV thuộc chi Potyvirus, họ Potyviridae. Hệ gen của SMV và BYMV bao gồm các
