Bài viết này tập trung chủ yếu vào điều tra thành phần loài, sinh thái học, phân bố và giá trị tài nguyên của các loài thuộc họ Quao. Kết quả nghiên cứu đã ghi nhận ở vùng Nam bộ có 8 loài và 1 taxon dưới loài thuộc họ Quao. | TẠP CHÍ SINH HỌC, 2012, 34(3SE): 40-50 HỌ QUAO (BIGNONIACEAE Juss. 1789) TRONG HỆ THỰC VẬT NAM BỘ VIỆT NAM Đặng Văn Sơn Viện Sinh học nhiệt đới, Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam, dvsonitb@ TÓM TẮT: Một nghiên cứu về họ Quao (Bignoniaceae) được tiến hành ở Nam bộ, Việt Nam, đây là vùng chuyển tiếp giữa cao nguyên cực Nam Trung bộ với đồng bằng Nam bộ kéo dài từ phía Nam của dãy Trường Sơn đến tận mũi của bán đảo Cà Mau, với tổng diện tích tự nhiên . Nghiên cứu này tập trung chủ yếu vào điều tra thành phần loài, sinh thái học, phân bố và giá trị tài nguyên của các loài thuộc họ Quao. Kết quả nghiên cứu đã ghi nhận ở vùng Nam bộ có 8 loài và 1 taxon dưới loài thuộc họ Quao. Trong đó, 3 loài Millingtonia hortensis, Fernandoa adenophylla và Dolichandrone spathacea có giá trị bảo tồn theo thang đánh giá của Hiệp hội bảo tồn thiên nhiên thế giới (IUCN, 2010) và Sách Đỏ Việt Nam (2007); 2 loài Radermachera hainanensis và Stereospermum neuranthum được ghi nhận mới; và 2 loài Stereospemum neuranthum và Fernandoa adenophylla có vùng phân bố hẹp trong khu vực nghiên cứu. Các loài thuộc họ Quao được ghi nhận ở nhiều dạng sinh cảnh như: rừng thường xanh, rừng nửa rụng lá, rừng tre nứa. Vùng phân bố của họ Quao tương đối rộng, trải dài từ vùng núi cao đến đồng bằng, ven biển; với độ cao lên đến 900 m. Đã ghi nhận được 11 vùng phân bố mới cho các loài thuộc họ thực vật này ở Nam bộ. Tất cả các loài thuộc họ Quao đều có giá trị sử dụng như làm thuốc, lấy gỗ, làm rau ăn, làm cảnh và cho bóng mát. Từ khóa: Bignoniaceae, phân bố, sinh học, sinh thái học, Nam bộ. MỞ ĐẦU Họ Quao (Bignoniaceae) là một trong những họ thực vật thuộc ngành Mộc lan (Magnoliophyta), với khoảng hơn 107 chi và 900 loài [12], phân bố chủ yếu ở vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới. Ở Việt Nam, họ Quao có khoảng 8 chi với 22 loài và 3 taxon dưới loài [10] phân bố rộng khắp từ Bắc vào Nam, từ vùng ven biển đến núi cao, trong đó, nhiều loài có giá trị làm thuốc, làm cảnh, cho gỗ, làm .
