Bài viết Các yếu tố nguồn cội của vàng mã trình bày những ảnh hưởng chi phối tới vấn đề vàng mã với mong muốn các cơ quan quản lý hữu quan khi xây dựng chủ trương, Chính sách cần hướng tới việc giảm thiểu tiêu cực,. . | Nghiên cứu Tôn giáo. Số 2 – 2015 93 TRẦN ĐÌNH HẰNG* CÁC YẾU TỐ NGUỒN CỘI CỦA VÀNG MÃ Tóm tắt: Vàng mã, gắn với nhiều lễ tục đã được thực hành sâu rộng, phổ biến từ lâu đời trong đời sống tôn giáo Việt Nam, nhưng thời gian gần đây, việc cúng đốt vàng mã dường như bị lạm dụng từ việc gia đình cho đến các lễ hội tôn giáo truyền thống. Sự lạm dụng này khiến việc ban hành những quy định ngăn cấm hay hạn chế cúng, đốt vàng mã trở nên khó thống nhất trên phạm vi toàn quốc. Bài viết này chỉ ra những giá trị khởi nguyên, những ảnh hưởng chi phối tới vấn đề vàng mã với mong muốn các cơ quan quản lý hữu quan khi xây dựng chủ trương, chính sách cần hướng tới việc giảm thiểu tiêu cực, mà vẫn giữ được yếu tố thiêng cốt lõi, dưới nhiều dạng thức và mức độ phù hợp, được xã hội chấp nhận. Từ khóa: Nguồn cội, hiện đại, yếu tố, vàng mã. 1. Mở đầu Trong cuộc vận động cải cách phong tục tập quán những năm 1960 ở vùng đồng bằng cũng như miền núi của Miền Bắc, vấn đề tiết kiệm, văn minh, chống lãng phí, hủ tục, mê tín dị đoan, . đã được đặt ra gay gắt, cấp thiết, huy động mọi nguồn lực xã hội để giải quyết triệt để. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra có tính tiên quyết là phải xác định rõ cần xóa bỏ những gì và những gì cần được giữ lại. Muốn vậy, cần nhất quán quan điểm rằng trước khi quyết định xóa bỏ hay giữ lại thì trước hết, phải tìm hiểu xem nó có “những gì”, có nghĩa là phải điều tra dân tộc học, khảo sát tỉ mỉ các lễ tiết, phong tục tập quán. và đặc biệt là thông qua đó, giải mã những thông tin, hệ thống quan niệm, triết lý ẩn náu bên trong, đằng sau đó1. Rõ ràng là mọi sự vật, hiện tượng, đều tất yếu tồn tại trong những không gian đặc thù, với những nguyên nhân, lý do phù hợp tương ứng, gắn liền với diễn trình lịch sử và văn hóa của mỗi cộng đồng. Cái nhìn từ bên trong và cái nhìn bên ngoài trong bối cảnh đó, luôn mang tính khoa học lẫn thực tiễn sâu sắc. Hơn 50 năm sau, bước vào thế kỷ XXI, xã hội Việt Nam lại phải đối diện với biết bao nhiêu vấn đề xã hội của diễn trình “phú .
