Bài viết Khái lược lịch sử "Thần học" Islam giáo trình bày: Bối cảnh dẫn đến sự xuất hiện "thần học" Islam giáo; Các trường phái thần học đầu tiên; Các vấn đề được tranh luận trong Kalam; Kết luận,. . | Nghiên cứu Tôn giáo. Số 3 – 2015 89 NGUYỄN BÌNH* KHÁI LƯỢC LỊCH SỬ “THẦN HỌC” ISLAM GIÁO Tóm tắt: Theo Mai Thanh Hải (2002), thần học là hệ thống lý luận của một tôn giáo, được sắp xếp dần dần hợp lý và chu đáo, làm nền tảng tư tưởng cho giáo lý đức tin. Tùy điều kiện lịch sử và xã hội khác nhau mà nội dung cơ cấu thần học các tôn giáo khác nhau. Song, thần học nào cũng chứng minh sự tồn tại của Đấng Tối cao; các mối quan hệ của Đấng Tối cao đó với thế giới hiện thực, chứng minh tính chân lý của các tín điều, giáo lý,.1 Khoa học nghiên cứu về thần là một bộ môn đòi hỏi người nghiên cứu phải có sự uyên thâm và kiến thức chuyên ngành sâu. Với mong muốn tìm hiểu một khía cạnh không thể thiếu đối với mỗi tôn giáo, bài viết này chỉ trình bày một cách khái lược bối cảnh dẫn đến sự xuất hiện của khoa học “thần học” Islam giáo; Những trường phái thần học và những vấn đề thần học được các trường phái quan tâm trong giai đoạn đầu của Islam giáo. Từ khóa: Islam giáo, Kalam, lịch sử, thần học. 1. Bối cảnh dẫn đến sự xuất hiện “thần học” Islam giáo Sau khi Nhà Tiên tri Muhammad qua đời, các cuộc tranh luận (chủ yếu là về chính trị) và tiếp theo đó là sự kiện sát hại vị Caliph thứ ba Caliph Othman - trong cộng đồng Islam giáo năm 35 theo giáo lịch (656 Công lịch) báo hiệu sự tan vỡ hệ thống chính trị được thiết lập dưới thời Nhà Tiên tri. Nguyên nhân quan trọng là Muhammad không chỉ định người kế nhiệm rõ ràng. Dù trên thực tế không có bất cứ một Thiên sứ nào sau Muhammad nữa, nhưng không ai chắc chắn được vai trò người lãnh đạo kế tiếp Muhammad sẽ như thế nào. Các bậc trưởng lão trong cộng đồng quả quyết rằng, người đồng hành gần gũi nhất và cũng là người theo đạo sớm nhất, Abu Bakr, sẽ là người dẫn dắt cộng đồng sau khi Muhammad qua đời. Abu Bakr mất sau Muhammad 2 năm. Người kế tục Abu Bakr cũng là một người bạn đồng hành đáng kính khác của Muhammad, Umar. Trong vòng 10 năm lãnh đạo cộng đồng của Umar và * Thạc sĩ, Viện Nghiên cứu Tôn giáo, Viện Hàn lâm Khoa học xã .
