Bài viết Phân bố theo không gian - Một vài phép đo sự phân bố và tái phân bố theo không gian của đồ thị trình bày: Bản chất phân bố của hiện tượng đã cho trong khu vực; Sự liên kết giữa phân bố của hai hay nhiều hơn các loại hiện tượng,. . | 114 X· héi häc thÕ giíi X· héi häc sè 1 (89), 2005 Ph©n bè theo kh«ng gian - Mét vµi phÐp ®o sù ph©n bè vµ t¸i ph©n bè theo kh«ng gian cña ®« thÞ1 Jack P. Gibbs 2 PhÇn lín c¸c nghiªn cøu c¬ cÊu kh«ng gian bªn trong c¸c khu vùc ®« thÞ liªn quan ®Õn mét trong ba chñ ®Ò: 1. B¶n chÊt ph©n bè cña hiÖn t−îng ®· cho trong khu vùc. 2. Sù liªn kÕt gi÷a ph©n bè cña hai hay nhiÒu h¬n c¸c lo¹i hiÖn t−îng, hoÆc 3. Nh÷ng thay ®æi trong (1) vµ (2) Môc ®Ých vµ chñ ®Ò cña nghiªn cøu cã thÓ kh¸c nhau, dÜ nhiªn, nh−ng tÊt c¶ c¸c nghiªn cøu kiÓu nµy, liªn quan ®Õn nh÷ng so s¸nh, ®Òu ®èi mÆt víi cïng mét c©u hái: mét m« h×nh ph©n bè cã thÓ ®−îc miªu t¶ theo c¸ch hÖ thèng vµ tiªu chuÈn hãa kh«ng? C©u hái nµy ®Æt ra vÊn ®Ò vÒ ®o l−êng, vµ nã sÏ ®−îc coi nh− cã quan hÖ víi bèn kh¸i niÖm: tËp trung, ph©n t¸n, trung t©m hãa vµ phi trung t©m hãa. C¸c kh¸i niÖm nµy th−êng lµ liªn quan víi d©n sè. §Þnh nghÜa c¸c kh¸i niÖm Ph©n bè tËp trung hµm ý chØ sù tËp hîp c¸c ®¬n vÞ trong c¸c ranh giíi cña mét khu vùc nhÊt ®Þnh. §¬n gi¶n nhÊt lµ mét kho¶ng c¸ch tèi thiÓu t¸ch mçi ®¬n vÞ khái tÊt c¶ c¸c ®¬n vÞ kh¸c. Qu¸ tr×nh tËp trung hãa xÈy ra khi c¸c ®¬n vÞ thay ®æi vÞ trÝ, theo c¸ch lµ kho¶ng c¸ch trung b×nh gi÷a chóng gi¶m ®i. §èi lËp víi kh¸i niÖm nµy lµ sù ph©n t¸n hoÆc phi tËp trung hãa; víi viÖc m« t¶ mét ph©n bè kh«ng gian cña c¸c ®¬n vÞ vµ nh÷ng thay ®æi ph©n bè, trong ®ã, kho¶ng c¸ch trung b×nh gi÷a c¸c ®¬n vÞ t¨ng lªn. Kh¸c biÖt gi÷a d©n c− tËp trung vµ ph©n t¸n lµ vÒ møc ®é. Sù tËp trung vµ ph©n t¸n, nh− c¸c qu¸ tr×nh, còng ®−îc xem lµ c¸c kh¸i niÖm ®Þnh l−îng, nh−ng chóng biÓu thÞ nh÷ng thay ®æi ph©n bè theo h−íng ng−îc l¹i. TËp trung hãa, phi tËp trung hãa, trung t©m hãa vµ phi trung t©m hãa chØ râ nh÷ng m« h×nh ph©n bè, lµ nh÷ng tr−êng hîp ®Æc biÖt cña sù tËp trung vµ c¸c kh¸i niÖm liªn quan. Chóng m« t¶ sù ph©n bè, quan hÖ víi mét ®iÓm ®· cho, lµ trung t©m cña khu vùc. Møc ®é mµ c¸c ®¬n vÞ trung t©m hãa, phô thuéc vµo kho¶ng c¸ch trung b×nh cña chóng tõ ®iÓm nµy vµ lµ më réng sù t¨ng
