Bài viết Nhận diện một số tác nhân làm chuyển biến lối sống người Hà Nội trong nửa thế kỷ vừa qua trình bày các tác nhân ảnh hưởng đến lối sống người Hà Nội, các cuộc cải tạo xã hội là chính sách bao cấp, cửa quyền. Tác nhân thư gây nên sự biến đổi sâu sắc lối sống người Hà Nội, sự thay đổi cơ cấu và tính chất của sản xuât,. . | 92 Sù kiÖn - NhËn ®Þnh X· héi häc sè 1 (89), 2005 NhËn diÖn mét sè t¸c nh©n lµm chuyÓn biÕn lèi sèng ng−êi Hµ Néi trong nöa thÕ kû võa qua §ç Huy Hµ Néi tr−íc nh÷ng n¨m 1954 ®−îc coi lµ trung t©m v¨n hãa cña c¶ n−íc, cã lèi sèng v¨n minh, thanh lÞch vµ nhÞp sèng kh«ng tÊt bËt, ån µo. Th¸ng 10 n¨m 1954, n¨m cöa « Hµ Néi réng më ®ãn nh÷ng ®oµn qu©n chiÕn th¾ng trë vÒ. Cïng víi vµ ®»ng sau c¸c ®oµn qu©n lµ nh÷ng gißng ng−êi dµi bÊt tËn kh«ng chØ theo n¨m cöa « mµ cßn theo c¶ nh÷ng dßng s«ng, bÕn b·i, nh÷ng ®−êng ngang ngâ t¾t thÈm lËu vµo mäi n¬i tõ trung t©m ®Õn c¸c vïng ven ®« Hµ Néi. Ng−îc l¹i, còng cã mét gißng ng−êi, sau chiÕn tranh, tõ Hµ Néi, hä ®· trë vÒ quª h−¬ng. Mét gißng ng−êi kh¸c ®−îc thùc hiÖn chÝnh s¸ch khai hoang, ®−îc ®iÒu ®éng ®i mäi n¬i ngoµi Hµ Néi. Sù thay ®æi d©n c−, thay ®æi c¬ cÊu nh©n khÈu 50 n¨m qua lµ t¸c nh©n ®Çu tiªn lµm biÕn ®æi lèi sèng ngµn n¨m ªm ¶ cña ng−êi Hµ Néi. Kh«ng chØ sau chiÕn tranh, trong thêi bao cÊp víi chÝnh s¸ch −u tiªn cho Hµ Néi, mµ ngay c¶ sau thêi kú ®æi míi, víi nhÞp sèng s«i ®éng cña Thñ ®« ®· t¹o nªn c¸c t¸c nh©n thay ®æi nhanh chãng vµ kh«ng kiÓm so¸t ®−îc trong lèi sèng ng−êi Hµ Néi. Nh÷ng va ch¹m, nh÷ng giao l−u, nh÷ng −u tiªn vÒ chuÈn mùc, nh÷ng ¸p ®Æt vÒ hµnh chÝnh. t¹o nªn nh÷ng khuynh h−íng, nh÷ng ®éng lùc vµ c¶ ph¶n lùc trong lßng s©u cña lèi sèng ng−êi Hµ Néi. T¸c nh©n thø hai, t¸c nh©n rÊt quan träng, ®ã lµ c«ng cuéc c¶i t¹o x· héi s©u réng ë Hµ Néi b¾t ®Çu tõ cuèi thËp niªn 50 cña thÕ kû nµy. Cuéc c¶i t¹o t− b¶n t− nh©n, c¶i t¹o c¸c doanh nghiÖp theo môc tiªu c«ng h÷u hãa. ®· biÕn ®æi tõ lßng s©u cña c¸c quan hÖ sinh tån, quan hÖ giao tiÕp, quan hÖ s¶n xuÊt vèn lµ c¬ së cña mäi ho¹t ®éng sèng cña Thñ ®«. C¸c gi¸ trÞ sèng theo quan ®iÓm giai cÊp ®−îc x¸c lËp m¹nh mÏ trong lèi sèng. Nh÷ng con ng−êi “d−íi ®¸y”, “cïng khæ” ë Thñ ®« ®· ®−îc tr¶ l¹i nh©n phÈm. Thang bËc gi¸ trÞ qua cuéc c¶i t¹o x· héi ®· ®−îc x¸c lËp l¹i. Tuy nhiªn c¸c nhµ ë chËt hÑp l¹i, khu d©n c− trë nªn ®«ng ®óc vµ c¨ng th¼ng. .
